داستان یک دال معمولی نه چندان معمولی!

اینکه برای حیات‌وحش مرز سیاسی معنایی ندارد و در نتیجه حفاظت از حیات‌وحش باید ورای مرزهای سیاسی انجام شود را بارها شنیده‌ایم و نمونه‌های فراوانی از این مفهوم وجود دارد و این بار هم یک دال معمولی (Gyps fulvus) مجددا این نکته را به ما گوشزد می‌کند که حفاظت از گونه‌هایی با جابجایی‌های طولانی نیازمند همکاری بین‌المللی بین دولت‌ها و سازمان‌های حفاظتی در کشورهای مختلف است.

دال معمولی مجهز به ردیاب ماهواره‌ای

داستان این دال معمولی با یک پروژه حفاظتی برای حل معضل مسمومیت کرکس‌ها در بالکان اغاز شد. مسمومیت یکی از بزرگ ترین تهدیدات برای گونه های مختلف کرکس در اوراسیا است که عمدتا توسط کشاورزان، دامداران و شکارچی‌ها برای حذف گونه‌های پستاندار گوشتخواری چون گرگ و شغال و... انجام می‌شود و کرکس‌ها با تغذیه از لاشه این جانوران تلف شده ناخواسته قربانی این طعمه گذاری غیرقانونی می‌شوند.

در بالکان در جنوب شرق اروپا که میزبان جمعیت خوبی از چهار گونه کرکس در اروپا است اقدامی برای واکنش سریع به این حوادث مسمومیت که می‌تواند به صورت دسته جمعی کرکس‌ها را از بین ببرد در حال انجام است که با ردیابی ماهواره‌ای بتوانند به سرعت این حوادث را ردیابی کرده و محیط را از لاشه های مسموم پاکسازی و در صورت امکان متخلفین را پیدا کنند. در این پروژه کرکس ها مجهز به ردیاب ماهواره‌ای شده و جابجایی آنها پیوسته توسط محققین رصد می‌شود.

دال معمولی ما با نام سونچیکا در آبان 1398 مجهز به ردیاب ماهواره‌ای شد و در مقدونیه شمالی رهاسازی گردید ولی در کمتر از یک ماه در یونان دچار مشکل شد؛ احتمالا به دلیل پیدا نکردن غذا توان پرواز را از دست داده بود و به ناچار پرنده مجددا صید شده و به یک مرکز بازپروری در تسالونیکی منتقل شد و یک ماه بعد پس از بهبودی، دوباره و این بار در شمال یونان رهاسازی شد. سونچیکا تا مهر 1399 همچنان در مناطق مختلف بالکان به سر می‌برد که به یکباره راهی ایران شد!

مسیر جابجایی سونچیکا از بالکان تا ایران

سونچیکا ابتدا از طریق بلغارستان به سواحل دریای سیاه رسید و سپس وارد ترکیه شد، در 24 مهر با عبور از آسمان استانبول راهی مناطق مرکزی ترکیه و پس از سپری کردن چند روز در اطراف آنکارا راهی جنوب شرق ترکیه شده و در 28 آبان وارد عراق شد. اما داستان سفر سونچیکا به عراق ختم نشد و پس از چند روز در آذر ماه از مرز ایران-عراق گذشت و مسافتی که از آغاز سفرش تا ایران پیموده به بیش از 4600 کیلومتر رسید!

ما هم در ایران با معضل قرار دادن طعمه‌های مسموم توسط کشاورزان و دامداران برای گونه‌هایی چون گرگ، پلنگ و خرس مواجه هستیم و باید دید سرانجام سفر سونچیکا چه خواهد شد.

جمعیت دال معمولی با تلاش‌های حفاظتی‌ای که در سالیان اخیر و به ویژه در اروپا صورت گرفته در حال افزایش است ولی همچنان تا رسیدن به جمعیت جهانی مطلوب خود فاصله دارد.