|
|
|
|
|
ترجمه و گردآوری صالح نوریان
در این مرور کوتاه قصد دارم خلاصه‌ای از محتوای گزارش سال 2021 «انجمن جهانی پرندگان» (BirdLife International) را ارائه کنم. هدف من معرفی مختصر این انجمن و چکیده مهم‌ترین دستاوردها و نکات موجود در متن و ساختار این گزارش است. روش مرور به ترتیب صفحات گزارش و براساس فهرست آن است.
این گزارش 28 صفحه‌ای با تقدیر و تشکر از حامیان ویژه و حامیان مالی، و پیام مدیران اجرایی و معرفی کوتاهی از انجمن شروع می‌شود. در میان موسساتی که در زمینه همکاری بین نهادهای غیردولتی با محوریت طبیعت و محیط زیست فعالیت می‌کنند، انجمن جهانی پرندگان قدیمی‌ترین (تأسیس سال 1922) و بزرگ‌ترین (119 عضو) است. در حال حاضر انجمن 11 میلیون حامی، حدود 7000 گروه حفاظتی همکار و 7400 نفر کارمند دارد.
در دو صفحه بعد چکیده عملکرد سازمانی و عملکرد مالی انجمن در سال 2021 ذکر شده است. در حوزه عملکرد سازمانی این موارد ذکر شده: پیوستن 3 عضو و 1 نماینده جدید به انجمن، پرداخت 417 هزار یورو کمک به زیرساخت‌های 20 عضو، چاپ 78 مقاله علمی با 6266 ارجاع، ارزیابی 998 پرنده را برای «فهرست سرخ» اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN)، طبقه‌بندی مجدد 128 گونه پرنده، در نظر گرفته شدن 595 هزار کیلومتر مربع از اقیانوس به عنوان منطقه حفاظت شده دریایی با تلاش‌های انجمن، تخصیص بیش از 2 میلیون دلار برای بهبود و نگهداری 14 هزار هکتار جنگل.
.jpg)
لوگوی رسمی انجمن جهانی پرندگان (بردلایف اینترنشنال)
از نظر عملکرد مالی درآمد انجمن حدود 24 میلیون پوند بوده که بیشتر آن از کمک‌های نهادها و موسسات و بخش کمتر از کمک‌های اشخاص و شرکت‌ها تامین شده است. از نظر مصارف، هزینه‌ها حدودا برابر درآمدها بوده اند و سرفصل‌های هزینه‌ای (به ترتیب مبلغ) قابل توجه هستند: پرنده‌ها و مناطق با تنوع زیستی بالا، جنگل‌ها، جلوگیری از انقراض‌ها، حوزه دریایی، پرندگان مهاجر و مسیرهای مهاجرت، توسعه ظرفیت‌ها، سیاست‌گذاری حفاظتی، علوم حفاظتی، گرمایش زمین، همراه‌سازی و توانمندسازی جوامع محلی، گونه‌های مهاجم.
بخش بعدی گزارش دیدگاه انجمن را نسبت به حل ریشه‌ای مساؤل پرندگان بیان می‌کند که کشاورزی و جنگل‌زدایی در کنار گرمایش زمین اصلی‌ترین دلایل تهدید زیست پرندگان عنوان شده‌اند. این عوامل بیش از اینکه نتیجه اعمال افراد باشند، ناشی از سیستم‌های اقتصادی-اجتماعی هستند. لذا انجمن تلاش دارد با همکاری شرکت‌ها، دولت‌ها و موسسات مالی این سیستم‌ها را تغییر دهد. برخی از این دستاوردها و داستان‌های موفقیت در ادامه گزارش ذکر شده‌اند.
در سال جاری انجمن موفق شد این پروژه را به منظور حفاظت از 900 منطقه ساحلی و تالابی در مسیر مهاجرت آسیا-استرالیا (EAAF) انجام دهد، که بهبوددهنده شرایط در مسیر پرواز بیش از 50 میلیون پرنده مهاجر است. این تالاب‌ها حجم زیادی از کربن اتمسفر را نیز جذب می‌کنند. این سرمایه‌گذاری به واسطه پروژه مشترک با بانک‌ها، موسسات و دولت‌های محلی انجام شده است. مدل تجاری ویژه موفق این پروژه می‌تواند الگویی برای پروژه‌های مشابه باشد.
با توجه به ضرورت و فوریت زمانی برای اقدام هرچه سریعتر علیه گرمایش کره زمین و تخریب طبیعت، در سال گذشته انجمن در کنفرانس‌های متعددی حضور داشت. در کنفرانس تنوع زیستی سازمان ملل (COP15) مقرر شد انجمن چهارچوب تنوع زیستی را تدوین نماید. همچنین انجمن از کمک دولت‌ها استفاده کرده تا دورنمای مثبت 2030 را بر این مبنا ایجاد کند. حضور در کنفرانس جهانی تغییرات جوی (COP26) و سخنرانی دبیر اجرایی انجمن در کنفرانس اهمیت حفاظت از طبیعت در تاریخ بشر از دیگر اقدامات در این حوزه بوده است. صفحات انتهایی این بخش از گزارش به توضیح و گرافیک‌هایی در مورد کمپین «1 سیاره 1 حق» (1Planet1Right#) پرداخته، که نظر بیش از 100 هزار شهروند و صدها سازمان را جلب کرده است. بر اساس این تلاش‌ها سازمان ملل داشتن محیط زیست سالم را به عنوان یک حق بشر تصویب کرد.
حمایت مالی از سازمان‌ها و اعضای جوامع محلی در جهت تقویت اثر اقدامات حفاظتی از تنوع گونه‌ها از محورهای مهم دیگر عملکردی انجمن است، که با کمک اعضای انجمن در کشورها انجام می‌شود. تامین مالی خرد روشی مالی است که انجمن برای فرهنگ سازی فعالیت‌های حفاظتی و موضوعات ارتباطی و آموزشی استفاده می‌کند و با توجه به بازخوردهای مثبت پروژه‌های قبلی، انجمن قصد دارد از این روش در آینده بیشتر استفاده کند. یکی از برنامه‌های مرتبط انجمن تحت نام «حلقه گرام گیبسون» برای آموزش، تربیت و ایجاد مهارت‌های لازم از جمله تیم‌سازی، سخنرانی، مذاکره، مدیریت بحران و... در جهت توانمندسازی رهبران محیط زیستی آینده در این حوزه است.
پس از یک دهه فعالیت انجمن و با استفاده از داده‌های گوناگون آماری، منطقه‌ای به اندازه کشور فرانسه در حوزه اقیانوس اطلس به نام NACES تحت حفاظت در مقابل صید دریایی، اکتشاف زیرآب و تردد نامناسب قرار گرفت. این اتفاق موجب حفاظت از 3 الی 5 میلیون پرنده از 21 گونه این منطقه می‌شود که 5 گونه‌شان از نظر حفاظتی آسیب‌پذیر هستند. همچنین به حفاظت از سایر موجودات دریایی مثل کوسه آبی و لاکپشت‌ها نیز منجر می‌شود.
این سرمایه‌گذاری در مناطق استوایی کوه‌های آند و بخش‌های مرکزی آفریقا تعیین شده و با استفاده از سازمان‌های عضو به منظور شناسایی، توسعه و تقویت نقاط حساس زیستی پیش برده می‌شود. هدف اصلی حفاظت از 30 الی 40 زیستگاه مهم در چند کشور و ذخیره‌گاه‌های طبیعی کربن و همچنین کمک به جوامع محلی این مناطق است.
امسال نیز بخش پرندگان از فهرست سرخ اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت توسط تیم انجمن انجام شد. وضعیت موجودات در این فهرست با توجه به داده‌ها مورد ارزیابی مجدد قرار می‌گیرد تا مشخص شود کدام گونه‌ها در معرض یا بازیابی انقراض قرار دارند و چه کارهایی باید انجام شود. به طور کلی برخی گونه‌های پرندگان آسیایی (Maleo، Lesser Florican، Vietnamese Crested Argus) وضعیت نگران کننده‌تری پیدا کرده‌اند، در حالی که وضعیت پرندگان آمریکا به طور کلی به طور الهام بخشی بهتر از قبل بوده است.
لوگوی رسمی فهرست سرخ اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت
در نواحی مختلف کاهش جمعیت کرکس‌ها در اثر عوامل مختلفی چون مسمومیت ناشی از داروهای مورد استفاده در دامداری و کشاورزی تا شکار غیر قانونی و همچنین سایر عوامل مانند سوء استفاده از اعضای بدن کرکس‌ها و آسیب دیدگی ناشی از برخورد با زیرساخت‌های انرژی به طور جدی دیده شده است. در مناطقی مثل جنوب آسیا با گذشت 20 سال از پروژه‌های حفاظتی تأثیر مثبتی در بازیابی جمعیتی کرکس‌ها ایجاد شده است. همچنین 1 میلیون هکتار منطقه امن در بخش‌هایی مانند نپال برای مقابله با تأثیر داروها ایجاد و معرفی شدند. در آفریقا نیز پس از گذشت 5 سال از این پروژه‌ها نشانه‌های مثبتی دیده می‌شود. در آفریقای غربی استفاده از اعضای بدن پرنده‌ها در داروهای سنتی رواج داشته، که انجمن برای حل این مشکل بر آموزش، تغییر رفتار درمانی و اقدامات قانونی تمرکز داشته است. البته هنوز 11 گونه از 16 گونه کرکس آفریقایی و آسیایی با خطر انقراض مواجه هستند.
به منظور اثرگذاری مویرگی در بخش‌های مختلف دنیا با کشورهای دارای فرهنگ‌ها و ساختارهای سیاسی گوناگون، انجمن بر آموزش و همکاری با جوامع محلی از طریق اعضای محلی انجمن تأکید دارد. در این راستا گزارشی خلاصه از عملکرد یکی از این اعضا در اندونزی آمده که توانسته در جزیره‌ای در اندونزی بسیاری از گونه‌های بومی در معرض خطر را با این رویکرد نجات دهد.
در انتهای گزارش اسامی همکاران کلیدی، مشاورین، دفاتر محلی و سپس لوگو و اسامی اعضای انجمن از سراسر دنیا ذکر شده و تأکید شده دستاوردها توسط کلیه اکوسیستم انجمن و اعضای آن حاصل شده‌اند. البته جای نهاد یا موسسه‌ای از ایران نیز بسیار خالی به نظر می‌رسد.
در اینجا برخی از نکاتی که در حاشیه این گزارش برای بنده جالب بود، به عنوان دستاورد جانبی شخصی عرض می‌کنم:
در انتها به نظر بنده می‌رسد که خوب است باشگاه محترم پرنده نگری ایرانیان هم گزارش سالانه از دستاوردها و زحمات خود منتشر کند. همچنین می‌توان از طریق مکاتبه با انجمن جهانی پرندگان، شرایط عضویت و/یا همکاری با ایشان را جویا شویم. و یا اگر این ارتباط به نحوی وجود دارد، در این جهت تقویت شود.
منبع:
کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به باشگاه پرنده نگری ایرانیان می باشد
پرندگان ایران