تجربه: گزارش یک روز لانه‌گذاری

نگاشته‌ی شاهین یوسفی

تابستان 1403 بود و طبق معمولِ روزانه در حال چرخیدن در استوری‌های اینستاگرام بودم، که تصویری توجه‌ام را جلب کرد: هدهدی نابالغ در دستان شخصی بود که تلاش می‌کرد آن را تیمار کند و به او غذا بخوراند؛ رفتاری غلط و البته بسیار رایج. ماجرا از این قرار است: جوجه‌های تازه از لانه بیرون‌آمده و بعضاً مادر که هفته‌ها در لانه‌ای تنگ روی تخم‌ها خوابیده‌اند، به‌دلیل کم‌تحرکی مفرط تا چند روز پس از خروج از لانه قادر به پرواز کامل نیستند و روی زمین راه می‌روند. بهترین کار در این زمان دور شدن از محل و گذاشتن پرنده‌ی خسته به حال خود است تا رفته‌رفته در سیری طبیعی قوای خود را بازیابد و پروازش را از سر گیرد. هرگونه کمک و دخالت انسان در این زمان مهم، حتی از روی خیرخواهی، می‌تواند منجر به از دست‌ رفتن پرنده و یا وابستگی دائمی‌اش به تیمارگر شود. با این کار پرنده به‌صورت کامل از طبیعت خود جدا می‌شود و دیگر نمی‌تواند به زندگی آزاد و ایفای نقش در اکوسیستم ادامه دهد.

با جست‌وجویی مختصر متوجه شدم که پیج برای اقامتگاه سی‌سن است. سعی کردم موضوع را با آن‌ها در‌میان بگذارم که تحت هیچ شرایطی نباید دست به این کار بزنند و اصولاً در چنین مواقعی نیاز به کمک نیست. از بخت خوش، با گشاده‌رویی دوستان جدیدم در اقامتگاه سی‌سن و علاقه‌شان به پرنده‌ها روبه‌رو شدم و پیشنهاد دادم که اگر موافق باشند، می‌توانم تعدادی لانه‌ی دست‌ساز در محوطه‌ی اقامتگاه برایشان بسازم. آن‌ها پیشنهادم را پذیرفتند و این شد که دست‌به‌کار شدم: یک لانه‌ی هدهد، یک لانه‌ی مرغ‌حق و یک لانه‌ی دارکوب که به‌عنوان یک آزمایش شخصی برای جذب دارکوب سوری طراحی شده بود، ساختم.

در 6 فروردین 1404 با همراهی و کمک دو نفر از دوستانم به اقامتگاه سی‌سن رفتیم و لانه‌ها را برایشان نصب کردیم. در ابتدا قرار بود که داخل یکی از لانه‌ها دوربین مداربسته نصب شود تا مهمانان اقامتگاه بتوانند از تماشای فعالیت زادآوری پرنده‌ها روی صفحه‌ی تلفن همراهشان لذت ببرند. حتی دوربینی نیز به این منظور تهیه کردم اما متأسفانه به‌دلیل مشکل فنی در اتصال مستقیم دوربین به تلفن همراه، این بخش از کار انجام نشد. اما لانه‌ها همچنان در محل اقامتگاه هستند و اگر پرنده‌ها به سکونت در آن‌ها علاقه نشان دهند، مهمانان اقامتگاه می‌توانند با رعایت نکات ایمنی ضروری جهت حفظ آرامش لانه، از هم‌نشینی با پرنده‌ها لذت ببرند.

برای مشاهده‌ی توضیحات تصویری روی لینک کلیک کنید.

و اما نکات ایمنی:

— در زمان زادآوری (اواسط فروردین تا اواخر خرداد) اگر متوجه رفت‌وآمد پرنده به لانه شدید، به‌هیچ‌وجه درون لانه کنجکاوی نکنید و از نزدیک شدن به آن بپرهیزید. به خاطر داشته باشید که فاصله‌ی ایمن شما تا لانه حداقل 10 متر است.

— در صورتی که لانه نزدیک محل رفت‌وآمد است، سعی کنید خود را نسبت به پرنده‌ها بی‌اعتنا نشان دهید و هرگز از نزدیکی درِ لانه عبور نکنید.

— برای تماشای پرنده‌ها فاصله‌ی ایمن را رعایت کنید. خود را در انتهای بالکن اقامتگاه پنهان کنید، بی‌صدا و بی‌حرکت بمانید، سعی کنید بیش از چند ثانیه به‌صورت مستقیم به لانه نگاه نکنید و حداکثر پس از ده دقیقه خود را به بی‌اعتنایی بزنید و سراغ کار دیگری بروید. لازم به ذکر است پرنده‌ها گاهی برای اعتماد به لانه‌های دست‌ساز به مدتی طولانی و حتی در بعضی موارد به چند سال زمان نیاز دارند؛ پس عجول نباشید و به آن‌ها فرصت و آرامش دهید.

*ممنون از فاطمه چاووشی عزیز برای بازخوانی و ویرایش متن