|
|
|
|
|
میش مرغ
نام انگلیسی: Great Bustard
نام علمی: Otis tarda
میش مرغ به راسته Order Gruiforms و خانوادهOtididae تعلق دارد. میش مرغ، زنگوله بال و هوبره هر سه از این خانواده هستند. میش مرغ از دو عضو دیگر این خانواده جثه بزرگ تری دارد.
شکل ظاهری:
پاهای نسبتا بلندی دارند به آرامی گام برمی دارند. انگشت عقب پا در آنها تحلیل رفته و به مراتع هموار، تپه ماهورها و دشت ها خو گرفته اند. پرهای قهوه‌ای متمایل به خاکستری، سینه سفید و گردنی بلند دارند.
طول بدن این پرنده 75 تا 120 سانتیمتر است که فاصله نوک بالها از دو طرف به 260 سانتیمتر نیز می رسد.
تفاوت ظاهری نر و ماده:
وزن نرها تا 50 درصد از ماده ها بیشتر است و تا 15 کیلوگرم می رسد. گردن نرها از ماده ها کلفتر است.
قد نرها تقریبا 30 درصد بلند تر از ماده هاست و تا یک متر می رسد.
عادت رفتاری:
اغلب می دوند و به علت سنگین بودن جثه‌اش به سختی اما پر قدرت پرواز می‌کند. به همین دلیل بزرگ ترین و سنگین ترین پرنده قادر به پرواز ایران نام گرفته است.
زیستگاه:
میش مُرغ در دشت‌های وسیع بی درخت، زمین‌های استپی و کشتزارهای پهناور حبوبات و علفزار‌ها زندگی می‌کند. در بهار که زمان جوجه آوری است آشیانه خود را در قسمت‌های انبوه مزارع می‌سازد، اما در پاییز و زمستان نیز می‌توان آنها را در مزارع درو شده مشاهده کرد.
تغذیه:
عمدتا گیاهخوار است. تنوع غذایی شامل مواد گیاهی و حیوانی مختلف از جمله حشرات، قورباغه و مارمولک است.
جفت یابی و تولید مثل:
کار جفت گیری در روزهای اول فروردین همراه با حرکات هیجانی از طرف میش مرغ نر شروع شده و چند هفته به طول می‌انجامد. میش مرغ نر سعی می‌کند با قدرت نمایی و جذب کردن ماده‌ها وسعت حکمرانی خود را در برابر سایر نرها افزایش دهد.
با پایان یافتن حالت‌های جنسی در اوایل اردیبهشت تجمع ماده‌ها کاهش پیدا کرده و کم کم برای لانه گزینی متفرق می‌شوند. گاهی اوقات لانه گزینی چند کیلومتر دورتر از منطقه جفت گیری و به صورت پراکنده و در میان کشتزارهای گندم صورت می‌گیرد. لانه سازی در میش مرغ کاملاً ابتدایی بوده و عمدتاً بر روی زمین و با مقداری پوشال صورت می‌گیرد. تعداد تخم‌های گذاشته شده دو تا سه عدد بوده و مدت زمان کرچی 25 تا 27 روز به طول می‌انجامد.
با پایان یافتن دوره انکوباسیون در خرداد ماه، جوجه‌ها در ماه‌های نخستین زندگی و احتمالاً تا رسیدن به سن بلوغ توسط مادر مراقبت می‌شوند. می‌توان تولید مثل در میش مرغ را به سه مرحله جفت‌گیری، تخم گذاری، جوجه در آوری تقسیم کرد که به صورت تقریبی سه ماه به طول می‌انجامد.
وضعیت حفاظتی:
در لیست سرخ (IUCN) با درجه حفاظتی آسیب پذیر قرار گرفته است.
در طول سده اخیر جمعیت جهانی این پرنده به صورت چشمگیری کاهش یافته به طوری که در برخی از کشورها در معرض انقراض قرار دارد، پرنده‌ای که روزگاری از دشت‌های استپی و گندمزارهای شبه جزیره ایبری (اسپانیا) تا خاور دور پراکنش داشت.
امروز در حالی جمعیت این پرنده 33 تا 42 هزار قطعه تخمین زده می‌شود که بیش از نیمی از این جمعیت (57 تا 70 درصد) در اسپانیا ساکن است.
میش مرغ در ایران از سال 1346 از طرف سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان گونه حفاظت شده اعلام شد اما متأسفانه در دهه‌های اخیر جمعیت آن به شدت رو به کاهش نهاده است.
در گذشته این گونه در مناطق شمال غرب (استان آذربایجان غربی) تا مرکز غرب کشور (استان کرمانشاه) و دشت اسد آباد همدان و محدوده ای از شمال شرق کشور پراکنش داشته است ولی در حال حاضر و با توجه به آمار مشاهدات سازمان حفاظت محیط زیست، اصلی‌ترین زیستگاه جمعیت (تولید مثل کننده) میش مرغ در ایران، دشت های اطراف بوکان است. آمار دقیقی در دست نیست ولی تخمین ها حکایت از آن دارد که جمعیت این گونه در مهم ترین زیستگاه اش (بوکان) در حال حاضر بین 30 تا 35 فرد است.
فیلم کوتاهی از پرواز و رفتارهای این پرنده زیبا را در کانال آپارات باشگاه تماشا فرمایید.
کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به باشگاه پرنده نگری ایرانیان می باشد
پرندگان ایران