|
چکاوکی با جثه متوسط است که شباهت زیادی به «چکاوک آسمانی کوچک» دارد، اما به واسطه جثه بزرگتر، نوار سفید رنگ در حاشیه عقبی بالها، منقار نسبتاً کوچکتر و دم بلندتر از آن قابل شناسایی است. نر و ماده همشکل (نر اندکی بزرگتر) و فاقد تغییرات فصلی هستند. در پرنده بالغ تارک سر قهوهای مایل به خاکستری راهراه است که به کاکل کوتاه و گردی در پس سر منتهی میشود. نوار ابرویی کرم رنگ و گوشپرهای نخودی مایل به خرمایی دارد. روتنه قهوهای مایل به خاکستری همراه با رگهرگه تیره فراوان دیده میشود. سینه نخودی با راهراه تیره فراوان و شکم یکدست سفید است و در پهلوها راهراه کمتری دارد. در پرواز حاشیه عقبی بالها و پرهای کناری دم سفید است. در پرنده نابالغ دم کوتاهتر، خالهای روتنه بیشتر، سفیدی گلو یکنواختتر و لکههای مشخصتری در سینه دیده میشود.
عکس از بشیر شریف نیا
استپها، علفزارهای باز و اراضی باتلاقی را به عنوان زیستگاه برمیگزیند و از درختزارها و بوتهزارهای انبوه دوری میکند. زمستانها در استپهای نیمهخشک و اراضی مزروعی نیز دیده میشود.
در خارج از دوره جوجهآوری دستههای کوچک تا متوسط تشکیل میدهد. پروازی پرتوان و در مسافتهای کوتاه اندکی موجیشکل همراه با بالزدنهای مکرر دارد. به نسبت سایر چکاوکها به دشواری از زمین به پرواز درمیآید و قبل از فرود آمدن روی زمین کمی درجا بال میزند. با راه رفتن روی زمین حشرات، دانههای غلات، بذر علفهای هرز و برگهای تازهروییده گیاهان را جستجو میکند. گاهی نیز خاکهای نرم را برای یافتن دانههای غلات حفر میکند.
جوجهآوری از اواسط اردیبهشت و با تشکیل قلمرو در مناطق باز و بدون درخت، زمینهای بایر، علفزارها و تپههای شنی و سنگی آغاز میشود. تکهمسر است و آشیانهاش کاسهای کمعمق از الیاف نرم گیاهان است که آن را روی زمین و اغلب در پای بوتهها بنا و اطراف آن را با تعدادی سنگریزه محدود میکند. معمولاً سه تا چهار، گاهی پنج و به ندرت هفت تخم نیمهبیضی، صاف، تا حدی صیقلی، به رنگ سفید، سفید مایل به خاکستری، نخودی یا سبز، پوشیده از خالهای قهوهای یا زیتونی و به ابعاد 1/17 × 8/23 میلیمتر میگذارد. تفریخ تخمها یازده روز به طول میانجامد. جوجهها در بدو تولد پوشیده از کرک، ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند، در نه تا ده روزگی آشیانه را ترک میکنند و در حدود 25 روزگی مستقل میشوند. معمولاً دو تا چهار دسته تخم در هر دوره جوجهآوری میگذارد.
تابستانگذران و جوجهآور معمول علفزارهای ارتفاعات نوار شمالی کشور از آذربایجان تا خراسان است و به تعداد فراوان در نواحی جنوبی دریای خزر، استانهای تهران، خراسان، خوزستان، فارس و حوضه سیستان و شمال خلیج فارس زمستانگذرانی میکند.
در فهرست پرندگان حمایتشده جهانی و ملی قرار ندارد.