|
|
|
|
|
سنگ‌چشمی با جثه متوسط است و شباهت زیادی به «سنگ‌چشم دم‌سرخ» دارد، اما به واسطه روتنه تیره‌تر، زیرتنه مایل به سفید و نوار پهن سفید بالای نقاب سیاه صورتش از آن تفکیک می‌شود. این گونه تا چندی پیش به عنوان زیرگونه‌ای از سنگ‌چشم دم‌سرخ معرفی می‌شد، اما به واسطه تفاوت‌های بارز بین نرهای این دو گونه، همچنین تفاوت‌های عمده ژنتیکی، به عنوان گونه جدیدی از آن منفک شده است. نر و ماده متفاوت و فاقد تغییرات فصلی هستند. پرنده نر بالغ تارک و پس سر خرمایی و پس گردن و روتنه خاکستری قهوه‌ای دارد. نوار ابرویی نسبتاً پهن سیاه رنگی از قاعده منقار تا گوش‌پرها گستردویژگی‌های ظاهری: طول بدن 5/16 تا 18 سانتی‌متر و گستردگی بال‌ها 25 تا 28 سانتی‌متر است. سنگ‌چشمی با جثه متوسط است و شباهت زیادی به «سنگ‌چشم دم‌سرخ» دارد، اما به واسطه روتنه تیره‌تر، زیرتنه مایل به سفید و نوار پهن سفید بالای نقاب سیاه صورتش از آن تفکیک می‌شود. این گونه تا چندی پیش به عنوان زیرگونه‌ای از سنگ‌چشم دم‌سرخ معرفی می‌شد، اما به واسطه تفاوت‌های بارز بین نرهای این دو گونه، همچنین تفاوت‌های عمده ژنتیکی، به عنوان گونه جدیدی از آن منفک شده است. نر و ماده متفاوت و فاقد تغییرات فصلی هستند. پرنده نر بالغ تارک و پس سر خرمایی و پس گردن و روتنه خاکستری قهوه‌ای دارد. نوار ابرویی نسبتاً پهن سیاه رنگی از قاعده منقار تا گوش‌پرها گسترده شده است. دمگاه خرمایی، دم قهوه‌ای مایل به قرمز و انتهای پرهای مرکزی آن تا حدی به تیرگی می‌گراید. پوش‌پرهای روی بال‌ها خاکستری مایل به قهوه‌ای و شاه‌پرهای پرواز سیاه هستند و لکه سفید بزرگی در قاعده شاه‌پرهای اولیه دیده می‌شود. چانه و گونه‌ها سفید، دو طرف سینه و پهلوها با ته رنگ نخودی و مابقی بخش‌های زیرتنه سفید است. پرنده ماده بالغ تا حد زیادی شبیه به ماده سنگ‌چشم دم‌سرخ است، اما نوار سفیدی بالای نقاب کم‌رنگ صورت دارد. همچنین روتنه قهوه‌ای مایل به خاکستری و زیرتنه سفید و رگه‌رگه تیره بیشتری دارد. پرنده نابالغ به واسطه رگه‌رگه هلالی‌شکل در روتنه و طرح فلس‌دار زیرتنه شباهت زیادی به نابالغ سنگ‌چشم دم‌سرخ و «سنگ‌چشم پشت‌سرخ» دارد.
عکس از امیر مدیری
همانند سنگ‌چشم دم‌سرخ استپ‌های خشک با بوته‌های پراکنده، دشت‌ها و تپه‌ماهورهای باز با بوته‌ها و درختان تنک و حاشیه کشتزارها را به عنوان زیستگاه برمی‌گزیند.
رفتارش نیز تا حد زیادی شبیه به سنگ‌چشم دم‌سرخ و سنگ‌چشم پشت‌سرخ است. در خارج از دوره جوجه‌آوری اغلب به تنهایی دیده می‌شود. پروازش در فواصل کوتاه، مستقیم و در فواصل طولانی، موجی‌شکل است. اغلب از حشرات و لارو آن‌ها به ویژه سوسک‌ها، سایر بی‌مهره‌ها و مهره‌داران کوچک تغذیه می‌کند. برای شکار طعمه اغلب از روی بوته‌ها یا درختچه‌های بلند به چابکی و با جهشی سریع به طعمه مورد نظر روی زمین حمله می‌برد. گاهی نیز حشرات و پرندگان کوچک در حال پرواز را تعقیب و صید می‌کند.
جوجه‌آوری از اواسط اردیبهشت و با تشکیل قلمرو در بیشه‌زارهای باز با بوته‌ها، درختچه‌ها و درختان کوتاه و پراکنده آغاز می‌شود. تک‌همسر است و آشیانه‌اش کاسه‌ای حجیم از علوفه، ساقه‌ها و شاخه‌های گیاهان است که آن را درون بوته‌های خاردار و به ندرت روی درختان بنا می‌کند و درونش را با مو، پشم، پر و الیاف نرم گیاهی می‌پوشاند. معمولاً چهار تا پنج و گاهی سه تا هفت تخم نیمه‌بیضی، نیمه‌بیضی کوتاه یا بیضی کوتاه و صیقلی می‌گذارد. تفریخ تخم‌ها سیزده تا هفده روز به طول می‌انجامد. جوجه‌ها در بدو تولد عریان، ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند. پرورش جوجه‌ها حدود سیزده روز طول می‌کشد. احتمالاً در هر دوره جوجه‌آوری دو دسته تخم می‌گذارد.
به صورت تابستان‌گذران معمول در نواحی جنوبی و شرقی کشور تا شرق البرز و شمال استان سمنان، همچنین دامنه‌های زاگرس در شرق استان خوزستان تا جنوب و مرکز استان سیستان و بلوچستان حضور دارد. همچنین احتمالاً در مناطق پست حوضه سیستان، خلیج فارس، استان خوزستان و نواحی جنوبی استان فارس زمستان‌گذرانی می‌کند. تفکیک محدوده پراکنش این گونه و سنگ‌چشم دم‌سرخ هنگام مهاجرت و در زمستان در کشور نیاز به مطالعات بیشتری دارد.
در فهرست پرندگان حمایت‌شده جهانی و ملی قرار ندارد.
کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به باشگاه پرنده نگری ایرانیان می باشد
پرندگان ایران
