|
بزرگترین سنگچشم با بالها و دم دراز، نقاب صورت پهن و سیاه، روتنه خاکستری و زیرتنه یکدست سفید است و شباهت زیادی به «سنگچشم خاکستری کوچک» دارد، اما به واسطه تارک سر خاکستری که به دو نوار سفید در بالای نقاب سیاه صورت محدود میشود، زیرتنه یکدست سفید و نوار سفید پهن در قاعده شاهپرهای اولیه و ثانویه قابل تشخیص است. نر و ماده همشکل و فاقد تغییرات فصلی هستند. پرنده نر بالغ نقاب سیاه و پهنی دارد که از جلوی پیشانی شروع و با در برگرفتن چشمها در دو طرف صورت تا گوشپرها امتداد مییابد. روتنه خاکستری، دمگاه سفید، دم سیاه، پرهای کناری آن و همچنین نوک سایر پرهای آن سفید است. شاهپرهای پرواز و پوشپرهای روی بالها سیاه هستند و نوار سفید پهنی در قاعده شاهپرهای اولیه و ثانویه دارد (روی داخلیترین شاهپرهای ثانویه و ردیف سوم پرهای پرواز به نوار نازکی تبدیل میشود). چشمها قهوهای و منقار و پاها سیاه هستند. زیرگونه L.e. homeyeri روتنه خاکستری، نوار ابرویی سفید، دمگاه سفید خاکستری و نوار نازکتر بالی در قاعده شاهپرهای پرواز دارد. زیرگونه L.e. przewalskii روتنه خاکستری روشن، نوار ابرویی مشخص در بالای نقاب صورت، دمگاه سفیدتر و نوار خیلی پهن در قاعده شاهپرهای پرواز دارد. پرنده ماده شبیه نر است، اما نقاب سیاهش در فاصله چشمها تا منقار کمی باریکتر دیده میشود و گاهی تهرنگ خاکستری دارد. پرنده نابالغ شبیه به پرنده نر است، اما قاعده منقار مایل به آبی کمرنگ است، نوک پوشپرهای روی بالها حاشیه سفید نخودی دارد و راهراه عرضی موجدار در زیرتنه دیده میشود.
عکس از وحید اشرفی
حاشیه جنگلها، چمنزارها، نواحی تالابی باز، استپها، اراضی مزروعی با درختان و بوتههای پراکنده را به عنوان زیستگاه برمیگزیند.
پرندهای منزوی و به شدت قلمروطلب است و حتی در خارج از دوره جوجهآوری به تنهایی در قلمروهای جداگانه دیده میشود، اما در زمان مهاجرت در دستههای کوچک دو تا سه تایی دور هم جمع میشوند. پروازی سریع و قوی و تا حدی موجیشکل دارد. از حشرات به ویژه سوسکها همچنین پستاندارن، پرندگان و خزندگان کوچک تغذیه میکند. برای یافتن طعمه در کنار بوتهها و درختان درجا بال میزند یا بر فراز بالاترین شاخه درخت مینشیند و اطرافش را زیر نظر میگیرد و سپس با جهشی سریع به طعمه مورد نظر روی زمین حمله میکند.
هر دو زیرگونه فقط زمستانها در کشور دیده میشوند. زیرگونه L.e. homeyeri طی ماههای اسفند و فروردین در نواحی پست جنوب دریای خزر و احتمالاً در آذربایجان دیده میشود. احتمالاً زیرگونه L.e. przewalskii زمستانها در شرق کشور از استان سیستان و بلوچستان و کرمان تا استانهای سمنان و خراسان و حتی استان گلستان حضور مییابد، که نیازمند بررسی بیشتر است.
در فهرست پرندگان حفاظتشده جهانی و ملی قرار ندارد.