|
غازی کوچکجثه و زیبا با ترکیبی از رنگهای سیاه، سفید و بلوطی قرمز است. نر و ماده همشکل و فاقد تغییرات فصلی هستند. پرنده بالغ گونه، جلوی گردن و سینه بلوطی با نوارهای سفید در حاشیه دارد. منقار خیلی کوتاه و به رنگ سیاه است و لکه سفید مشخصی در فاصله بین چشمها تا منقار دیده میشود. بخش انتهایی شکم و پوشپرهای رو و زیر دم سفید است. مابقی بدن، همچنین پاها، بالها و دم (به جز خط سفید و پهن ناحیه پهلوها) سیاه هستند. در پرنده نابالغ بدن کمرنگتر و قهوهایتر از بالغها است و لکه بلوطی اطراف سر نیز کوچکتر و کمرنگتر به نظر میرسد.
در زیستگاههای استپی، مراتع، چراگاههای نیمهخشک و اراضی پست زمستانگذرانی میکند.
بسیار اجتماعی است و هنگام مهاجرت، اغلب همراه با سایر غازها دیده میشود. پروازی سریع با حرکاتی چابک دارد. در گروههای نامنظم، گاهی در خط اریب و یا «7» شکل پرواز میکند. از بذر گندمیان، گیاهان کنار آبزی و جلبکها تغذیه میکند.
در گذشته معمولاً در اراضی پست سواحل جنوبی دریای خزر زمستانگذرانی میکرد. از دهه 1340 تقریباً تمام جمعیتهای این پرنده، زیستگاههای حاشیه دریای سیاه را برای زمستانگذرانی برگزیدهاند. از آن زمان تاکنون به صورت زمستانگذران نادر و منفرد یا در دستههای بسیار کوچک همراه سایر غازها در تالابهای نواحی جنوبی دریای خزر و برخی تالابهای آذربایجان و استان خوزستان دیده میشود.
جزء پرندگان در معرض خطر انقراض (EN) است، همچنین در ضمیمه II کنوانسیون منع تجارت بینالمللی گونههای در معرض انقراض (CITES) قرار دارد. در ایران نیز جزء پرندگان در معرض خطر انقراض معرفی شده و دارای ارزش حفاظتی است. از مهمترین عوامل تهدیدکننده این گونه در مقیاس بینالمللی میتوان به کاهش کیفیت نواحی استراحت شبانه و تغذیه در سرزمینهای زمستانگذرانی، به علت خصوصیسازی اراضی و توسعه نواحی مسکونی و صنعت گردشگری، کاهش دسترسی به غذا در سرزمینهای زمستانگذرانی به دلیل تبدیل اراضی کشت گندم به نواحی مسکونی و یا تغییر نوع کشت به سایر محصولات نظیر بقولات، افزایش شکار غیرقانونی، بروز اختلال در رفتار تغذیهای و در نتیجه اختلال در ذخیره چربی برای جوجهآوری و مهاجرت به دلیل ناامنی به واسطه حضور شکارچیان و صیادان در زیستگاههای تغذیهای، کاهش کیفیت زیستگاههای جوجهآوری در پی تغییرات اقلیمی و آلودگی به سموم دفع جوندگان در سرزمینهای زمستانگذرانی اشاره کرد.