|
|
|
|
|
کمرکلی با جثه متوسط و تا حد زیادی شبیه به «کمرکلی بزرگ» است، اما به واسطه جثه کوچک‌تر، منقار به نسبت کوتاه‌تر و خط چشمی کوتاه‌تر و نازک‌تر از کمرکلی بزرگ در زیستگاه‌های مشترک در ایران قابل تشخیص است. نر و ماده هم‌شکل و فاقد تغییرات فصلی هستند. در پرنده بالغ تارک سر، پس گردن، روتنه، پوش‌پرهای روی بال‌ها، دمگاه و دم خاکستری و شاه‌پرهای اولیه سیاه هستند. نوار چشمی سیاه، نازک و بلندی دارد که از جلوی پیشانی شروع و به سختی تا پس سر امتداد می‌یابد. بخش پایینی صورت و گلو سفید، زیرتنه سفید نخودی تا سفید و در عقب پهلوها و پوش‌پرهای زیر دم نخودی خرمایی است. منقار قوی، ضخیم، نسبتاً دراز، مستقیم و به رنگ سیاه تا خاکستری تیره و در قاعده نیم‌نوک پایین روشن دیده می‌شود. پرنده نابالغ تا حد زیادی شبیه بالغ‌ها است، اما پس از ترک آشیانه به واسطه منقار کوچک‌ترش قابل تفکیک است. همچنین گاهی برخی پوش‌پرهای روی بال‌ها حاشیه نخودی دارند.
دره‌های تنگ و سنگی، کوهپایه‌ها و شیب‌های تند مناطق سنگی و صخره‌ای، آبکندها و بیرون‌زدگی‌های سنگی را به عنوان زیستگاه برمی‌گزیند.
قلمروطلب است و در طول سال به تنهایی یا جفت درون قلمرو به سر می‌برد. پرنده‌ای پر جنب‌وجوش و بسیار پر سروصدا است و دائما در حال جابه‌جایی بر سطح صخره‌سنگ‌های برهنه دیده می‌شود. گاهی اوقات نیز روی درختان مجاور صخره‌ها می‌نشیند. پروازی سریع همراه با بال‌زدن‌های پی‌درپی دارد و اغلب در فواصل کوتاه پرواز می‌کند. بیشتر از حشرات تغذیه می‌کند و آن‌ها را اغلب روی زمین، بین سنگ‌ها یا در شکاف صخره‌ها، گاهی روی تنه و شاخه درختان و به ندرت در هوا صید می‌کند. در پاییز و زمستان از بذر گیاهان نیز تغذیه می‌کند.
جوجه‌آوری از اواخر فروردین یا اوایل اردیبهشت آغاز می‌شود. تک‌همسر است و آشیانه‌اش به شکل قیف متوسط تا بزرگ، با دهانه گرد و کوچک از گل، مو، پر، سرگین حیوانات و صمغ و رزین گیاهان است که آن را در سطح عمودی تخته سنگ‌ها و صخره‌ها، شکاف صخره‌ها، دهانه غارها و به ندرت در سوراخ درختان و ساختمان‌ها بنا می‌کند و درون آن کاسه کوچکی از خاروخاشاک، علوفه، پر و پشم می‌سازد. معمولاً شش تا ده و به ندرت سیزده تخم نیمه‌بیضی، صاف، تا حدی صیقلی، به رنگ سفید، با خال‌ها و لکه‌های پراکنده به رنگ قرمز روشن، قهوه‌ای مایل به قرمز و یا قرمز مایل به ارغوانی و به ابعاد 3/15 × 6/20 میلی‌متر می‌گذارد. تفریخ تخم‌ها پانزده تا هجده روز به طول می‌انجامد. جوجه‌ها در بدو تولد پوشیده از کرک، ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند، در حدود 25 روزگی آشیانه را ترک می‌کنند، اما همچنان تا حدود 25 تا 30 روز پس از آن توسط والدین تغذیه و مراقبت می‌شوند. معمولاً یک تا دو دسته تخم در هر دوره جوجه‌آوری می‌گذارد.
زیرگونه S.n. rupicola با روتنه خاکستری مایل به آبی و نوار چشمی بلند و مشخص مقیم معمول نواحی کوهستانی آذربایجان و در امتداد البرز تا اطراف بجنورد در خراسان، همچنین در منتهی‌الیه غربی زاگرس در استان کردستان است. زیرگونه S.n. tschitscherini با روتنه خاکستری کم‌رنگ‌تر و نوار چشمی کوتاه‌تر و نازک‌تر (که به سختی تا پشت چشم‌ها امتداد می‌یابد) نسبت به زیرگونه قبلی، مقیم زاگرس از منطقه نوسود در استان کردستان و قصر شیرین در استان کرمانشاه تا نایین در استان اصفهان و همچنین استان فارس است و نسبت به زیرگونه اول در ارتفاعات پایین‌تر، حتی در درختزارهای باز بلوط به سر می‌برد. زیرگونه S.n. plumbea نیز که به صورت منزوی و جداافتاده در کوه‌های جبال بارز در استان کرمان یافت می‌شود، خط چشمی شبیه به زیرگونه S.n. tschitscherini دارد، اما روتنه خاکستری‌تر است و سفیدی زیرتنه همراه با سایه خاکستری به چشم می‌آید.
در فهرست پرندگان حمایت‌شده جهانی و ملی قرار ندارد.
کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به باشگاه پرنده نگری ایرانیان می باشد
پرندگان ایران
