|
گیلانشاهی با جثه متوسط و تا حدی شبیه به «گیلانشاه ابروسفید» است، اما بدن ظریفتر و منقار نازکتر دارد. نر و ماده همشکل و فاقد تغییرات فصلی هستند. پرنده بالغ تارک سر رگهرگه، نوار ابرویی سفید و سر و دو طرف گردن خاکی رنگ دارد که در ناحیه چانه و گلو سفیدتر به نظر میرسد. روتنه نخودی خاکستری همراه با لکههای قهوهای و قسمت عقبی آن و دمگاه سفید است و چهار الی پنج نوار عرضی سیاه روی دم دارد. در پرواز، سیاهی اولین شاهپرهای اولیه در تضاد با شاهپرهای ثانویه راهراه و پوشپرهای سفید زیر بالها به خوبی نمایان میشود. شکم سفید بدون رگهرگه و سینه و پهلوهایی همراه با خالهای قلبیشکل فراوان دارد. پاهای خاکستری و منقار دراز، باریک و قهوهای دارد که در قاعده گوشتی رنگ دیده میشود. پرنده نابالغ شبیه بالغها اما با روتنه نخودیتر است و گردن، سینه و پهلوها رگهرگه بیشتری دارند.
در سواحل ماسهای، شنی و گلی دریاها، حواشی باتلاقها و مراتع مرطوب با علوفه کوتاه زندگی میکند و زمستانها بیشتر حواشی پیکرههای ماندابی را ترجیح میدهد.
پروازی شبیه به «گیلانشاه بزرگ» اما سریعتر و نامنظمتر دارد. اغلب در حالی که به آرامی در آبهای کمعمق راه میرود، به تغذیه از حشرات، نرمتنان، سختپوستان و کرمها میپردازد. ممکن است در زمستان همراه با گیلانشاه بزرگ و «گیلانشاه دمسیاه» در حال تغذیه دیده شود، اما نسبت به گیلانشاه بزرگ معمولاً حرکات سریعتری بروز میدهد.
مهاجر عبوری بسیار کمیاب و رو به کاهش کشور است که در گذشته حضورش در نواحی جنوبی دریای خزر، جنوب خراسان، خلیج فارس و استان سیستان و بلوچستان به ثبت رسیده است.
جزء پرندگان به شدت در معرض خطر انقراض (CR) است، همچنین در ضمیمه I کنوانسیون منع تجارت بینالمللی گونههای در معرض انقراض (CITES) قرار دارد. در ایران نیز جزء پرندگان در معرض خطر انقراض معرفی شده و دارای ارزش حفاظتی است. مهمترین عامل تهدیدکننده این پرنده در مقیاس بینالمللی شکار مفرط است. همچنین تخریب و تغییر کاربری زیستگاههای زمستانگذرانی در خاورمیانه و شمال آفریقا یکی دیگر از دلایل عمده کاهش جمعیت این پرنده است.