|
آواز:
به چرخ ریسک پشت بلوطی معمولی بسیار شبیه است اما به دلیل تاج سفید رنگ و بزرگ تر بودن لکه سیاه صورت به چرخ ریسک پشت بلوطی سرسفید معروف است.
پرنده ای است کوچک که بسیار شبیه چرخ ریسک پشت بلوطی می باشد، ولی لکه سیاه صورتش پهن تر می باشد. همچنین بسیار پر جنب و جوش است. نر و ماده مشابه یکدیگرند.
ویژگی های شناسایی:
سطح پشتی این پرنده به رنگ بلوطی است و سری خاکستری رنگ دارد. لکه سیاه بزرگی بر روی گونه ها و اطراف چشمانش مشاهده می شود که این سیاهی از جلو تا قسمت پایین پیشانی و از پشت سر تا پس گردنش گسترش یافته و از دو طرف به هم وصل می شود. تارکش به رنگ سفید مایل به خاکستری و چانه و گلویش سفید رنگ می باشد. سطح شکمی اش به رنگ خاکستری نخودی است. بر روی پرهای شانه اش اثری از رنگ خاکستری دارد. شاهپرهایش به رنگ قهوه ای با حاشیه پهن خاکستری و پرهای پوششی بال هایش بلوطی رنگ هستند. دمی دراز به رنگ سیاه با حاشیه خاکستری دارد. پرنده ماده در مقایسه با پرنده نر سطح پشتی کمرنگتری دارد و ناحیه سیاه پشت گردنش کمتر می باشد. سطح پشتی پرنده نابالغ به رنگ قهوه ای نخودی است، سطح شکمیش خاکستری رنگ می باشد، لکه سیاه صورت را ندارد و اثری از رنگ بلوطی روی پرهای پوششی بال هایش به چشم می خورد.
زیستگاه: در تالاب ها، جنگل های ساحلی، کنار رودخانه ها، باغ ها و بر روی درختان مناطق مرتفع زیست می کند. بیشتر لانه اش را در بالای سطح آب و به صورت آویزان در انتهای شاخه درختان صنوبر، بید و امثال آن می سازد. آشیانه اش به شکل بیضی با مدخلی قیف مانند می باشد، به طوری که دهانه ورودی لانه در مرکز و به سمت بالا قرار می گیرد.
عادات رفتاری و زیستی:
پرنده ای بسیار پرجنب و جوش است. اکثراً در گروه های کوچک تا 15 پرنده ظاهر می شود. لانه شکل آویز پیچیده آن ها در نوک یک شاخه باریک حلق آویز از درختان بید، صنوبر، توس، افرا، گردو، زالزالک یا درخت از ارتفاع 5 تا 7 متری از سطح زمین می سازند. لانه ها اکثرا تا رودخانه کمتر از 30 متر فاصله دارد. لانه از پوست درخت چمن و گیاهان (بید و صنوبر) تا حدی پیچیده شده به نخ های نازک برای ساخت لانه استفاده می شود. معمولاً 6-8 تخم در هر لانه وجود دارد. عمدتاً از حشرات و لارو آن ها تغذیه می کند. در میان نیزارها و شاخ و برگ درختان به دنبال غذا می گردد.
این چرخ ریسک بیشتر در کشورهای شرقی و شمال شرقی ایران نظیر افغانستان، پاکستان، چین، هند، قزاقستان، مغولستان، تاجیکستان و روسیه پراکندگی دارد. جمعیت این پرنده در جهان رو به کاهش است. در ایران این چرخ ریسک بسیار کم رکورد بوده و در 100 سال گذشته تنها 20 رکورد از آن ثبت شده است. بیشترین ثبت این پرنده در نیمه شرقی کشور بوده است و طی سال های اخیر تنها سه بار در منطقه تالاب آلاگل، گمیشان و تالاب بهشت معصومه قم مشاهده شده است. بهترین زمان مشاهده آن ها در زمستان در حاشیه نیزارها و درختچه ها در تالاب ها است. این چرخ ریسک بسیار مورد علاقه پرنده نگرهای ایرانی می باشد.
منابع:
داوطلبینی که در تهیه این معرفی همیاری نمودند: