|
چکاوکی کوچکجثه که شباهت زیادی به «چکاوک آسمانی» دارد، اما به واسطه جثه کوچکتر، منقار درازتر و نازکتر، بالهای کوتاهتر، گردتر و در قاعده پهنتر، دم کوتاهتر و نازکتر و پاهای درازتر از آن تفکیک میشود. همچنین پنجمین شاهپر اولیه برابر با ششمین تا هشتمین شاهپر اولیه (نه کوچکتر از آنها) است. نر و ماده همشکل و فاقد تغییرات فصلی هستند. پرنده بالغ تارک سر و روتنه قهوهای همراه با رگهرگه زیتونی تیره دارد و کاکل پس سر چندان واضح نیست. نوار ابرویی مایل به سفید و گوشپرهای خرمایی رنگ دارد. سینه نخودی همراه با راهراه تیره و شکم یکدست سفید است. در پرواز حاشیه عقبی بالها و پرهای کناری دم نخودی خاکی دیده میشود. پرنده نابالغ دم کوتاهتر، خالهای روتنه بیشتر، سفیدی گلو یکنواختتر و لکههای مشخصتری در سینه دارد.
عکس از علیرضا کیانی نژاد
مناطق باز و مسطح از علفزارهای مرطوب تا دشتهای خشک با گیاهان تنک و اراضی مزروعی به ویژه اراضی زیر کشت غلات و یونجه را به عنوان زیستگاه برمیگزیند و از نواحی با پوشش متراکم و پر درخت دوری میکند.
اغلب به صورت جفت یا در دستههای کوچک دیده میشود. پروازی آرام همراه با بالزدنهای مکرر دارد و روی زمین جهشهای کوتاهی انجام میدهد و به حالتی قوزکرده راه میرود. از حشرات، بذر علفهای هرز، برگها و ریشکهای نرم گیاهان تغذیه میکند.
جوجهآوری از اواخر فروردین و با تشکیل قلمرو در علفزارهای مرطوب، کشتزارها و زمینهای بایر با پوشش بوتهای پراکنده آغاز میشود. تکهمسر است و آشیانهاش کاسهای سست از علوفه، ریشکها و ساقههای گیاهان است که آن را روی زمین بین پوشش گیاهان علفی بنا میکند و درونش را با علوفه نرم میپوشاند. معمولاً سه تا پنج و گاهی دو تخم نیمهبیضی، صاف، صیقلی، به رنگ سفید یا با ته رنگ سبز یا نخودی، با خالهای نخودی، قهوهای مایل به زیتونی، قهوهای، قهوهای مایل به خاکستری، خاکستری یا خاکستری مایل به بنفش و به ابعاد 2/16 × 9/20 میلیمتر میگذارد. جوجهها در بدو تولد عریان، ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند، در حدود ده روزگی آشیانه را ترک میکنند، اما همچنان تا مدتی پس از آن توسط والدین مراقبت و تغذیه میشوند. معمولاً یک تا دو دسته تخم در هر دوره جوجهآوری میگذارد.
تابستانگذران معمول هریرود در شمال شرقی و ارتفاعات شرقی خراسان، حوضه سیستان و نواحی شمالی و مرکزی استان سیستان و بلوچستان است. همچنین به صورت مهاجر عبوری کمیاب در نواحی شرقی دیده میشود. تعداد کمی نیز ممکن است زمستانها در نواحی جنوب شرق کشور در استان سیستان و بلوچستان باقی بمانند.
در فهرست پرندگان حمایتشده جهانی و ملی قرار ندارد.