|
چکاوکی با جثه متوسط است که به واسطه گلو و صورت زرد کمرنگ تا مایل به سفید و گونهها و نیمطوق سیاه در جلوی سینه از سایر چکاوکها به آسانی تفکیک میشود. نر و ماده تا حد زیادی همشکل و دارای اندک تغییرات فصلی هستند. پرنده بالغ نوار سیاه باریکی روی تارک سر دارد که در کنارههای سر در بالای چشمها به دو شاهپر سیاه کوچک منتهی میشود که در نر به میزان قابل توجهی درازتر از ماده است و حالتی شاخمانند را تداعی میکند. روتنه خاکستری قهوهای، پهلوها قهوهای مایل به صورتی رگهرگه و زیرتنه سفید کرم است. دم نسبتاً بلند و پرهای مرکزی قهوهای مایل به صورتی، پرهای حاشیهای سیاه و بیرونیترین جفتپرهای آن سفید چرک است و از سطح زیر یکدست تیره دیده میشود. پرنده ماده به واسطه رنگ ماتتر سر و صورت و رگهرگه بیشتر در روتنه به سختی از نر قابل تفکیک است. پرنده نابالغ خالهای سیاه و سفید فراوان در زمینه قهوهای روتنه دارد. صورت دارای تهرنگ زرد و زیرتنه، پهلوها و بالای سینه همراه با لکههای تیره دیده میشود.
عکس از شهرزاد فتاحی
اراضی سنگلاخی مرتفع بالاتر از سطح رویش درختان و مناطق کوهستانی شیبدار با پوشش علفی را به عنوان زیستگاه برمیگزیند و زمستانها در ارتفاعات پایینتر اغلب در درهها، دشتها و کشتزارهای بایر دیده میشود.
در خارج از دوره جوجهآوری پرندهای اجتماعی است و اغلب در دستههای کوچک تا متوسط دیده میشود. پروازی سبک همراه با بالزدنهای سریع شبیه به پیپتها دارد. ضمن پرواز بالهای خود را کاملاً جمع میکند که منجر به شتاب زیاد آن میشود. غذای خود را ضمن راه رفتن یا دویدن بر سطح زمین پیدا میکند. در تابستان بیشتر از حشرات و بذرهای برخی گیاهان و در زمستان فقط از بذرها تغذیه میکند.
جوجهآوری از اواخر فروردین در مناطق سنگی و شنی باز و فاقد پوشش گیاهی و یا بسیار تنک آغاز میشود. احتمالاً تکهمسر و قلمروطلب است و اغلب چندین جفت در مجاورت یکدیگر جوجهآوری میکنند. آشیانهای فنجانیشکل با ساختاری سست متشکل از علوفه و ساقههای خشک و نازک گیاهان روی زمین بنا میکند و اطراف آن را با تعدادی سنگریزه محدود میکند. معمولاً سه تا چهار و گاهی تا شش تخم نیمهبیضی، صاف، صیقلی، سفید مایل به سبز کمرنگ، با خالهای فراوان به رنگ قهوهای مایل به نخودی همراه با خطوطی نازک سیاه رنگ و به ابعاد 8/16 × 7/22 میلیمتر میگذارد. تفریخ تخمها دوازده تا سیزده روز به طول میانجامد. جوجهها در بدو تولد پوشیده از کرک، ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند. در پانزده تا هجده روزگی آشیانه را ترک میکنند و تا مدت کوتاهی پس از آن مستقل میشوند.
عکس از آرین اسعدی
معمولاً و به فراوانی در کوههای نواحی شمالی و غربی کشور تا ارتفاعات استان کرمان جوجهآوری میکند و برای زمستانگذرانی به ارتفاعات پایینتر در حوضه دریاچه ارومیه و نواحی پست شمالغربی کشور روی میآورد.
در فهرست پرندگان حمایتشده جهانی و ملی قرار ندارد.