|
چکاوکی متوسط تا بزرگجثه است که شباهت زیادی به «چکاوک گندمزار» دارد، اما به واسطه جثه کوچکتر، فقدان نوار سفید در حاشیه عقبی بالها، وجود خط سیاه در فاصله بین چشمها تا منقار و همچنین منقار نسبتاً درازتر، ضخیمتر و نوکتیزتر که نیمنوک پایینی آن زرد است، از آن متمایز میشود. نر و ماده همشکل و فاقد تغییرات فصلی هستند. پرنده بالغ با سر و روتنه قهوهای خاکی همراه با رگهرگه فراوان دیده میشود. زیرتنه سفید نخودی است و دو لکه سیاه نازک در دو طرف بالای سینه دارد که تقریباً در جلوی سینه به هم متصل میشوند. در پرواز زیر بالها خاکستری تیره دیده میشود. همه پرهای دم به استثنای پرهای مرکزی و کناری آن در انتها سفید هستند و نوار سفید واضحی در انتهای دم تشکیل میدهند. پرنده نابالغ تا حد زیادی شبیه بالغها است، اما به واسطه حاشیه روشنتر پوشپرهای روتنه که در تضاد بیشتری با مرکز آن است، فلسدار به نظر میرسد. همچنین لکه خاکستری و تقریباً نامشخصی در دو طرف بالای سینه دارد.
نسبت به چکاوک گندمزار زیستگاههای مرتفعتر را ترجیح میدهد و اغلب در جلگههای مرتفع، شیبدار و ناهموار با پوشش گیاهی تنک همچنین اراضی مزروعی واقع در ارتفاعات بالا به سر میبرد و در زمان مهاجرت در مزارع برنج و گندم و نیز سواحل دریاچهها دیده میشود.
در خارج از دوره جوجهآوری پرندهای اجتماعی است و در دستههای به نسبت بزرگ دیده میشود. سایر عادات و رفتارش شباهت زیادی به چکاوک گندمزار دارد و فقط هنگام به پرواز درآمدن از زمین، بالهای بلندترش قابل تشخیص است. بیشتر از بذر گیاهان و حشرات تغذیه میکند.
جوجهآوری از اواسط فروردین تا اوایل تیر و با تشکیل قلمرو در مناطق شیبدار کوهستانی آغاز میشود. تکهمسر است و آشیانهاش چالهای کمعمق روی زمین از الیاف نرم گیاهان، گاهی همراه با سرگین قدیمی حیوانات، تکه پارچه و حتی کاغذ است که آن را اغلب در پناه تاج پوشش بوتههای کوتاه بنا میکند. معمولاً چهار تا پنج و گاهی سه یا شش تخم نیمهبیضی تا بیضی، صاف، صیقلی، به رنگ سفید، مایل به خاکستری یا قهوهای، گاهی همراه با تهرنگ زیتونی، با خالها و لکههایی به رنگ قهوهای تیره و ارغوانی کمرنگ و به ابعاد 2/17 × 2/23 میلیمتر میگذارد. تفریخ تخمها دوازده تا سیزده روز به طول میانجامد. جوجهها در بدو تولد پوشیده از کرک، ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند، در حدود نه روزگی آشیانه را ترک میکنند و کمی پس از آن مستقل میشوند. احتمالاً دو دسته تخم در هر دوره جوجهآوری میگذارد.
جوجهآور نسبتاً معمول استپهای نواحی آذربایجان، شمال خراسان، نواحی کوهستانی زاگرس و ارتفاعات استان کرمان است. احتمالاً بخش عمده جمعیت جوجهآور، کشور را در فصل زمستان ترک میکند.
در فهرست پرندگان حمایتشده جهانی و ملی قرار ندارد.