|
چکاوکی درشتجثه با بدن کشیده و باریک، منقار دراز و اندکی خمیده رو به پایین و پاها و دم بلند است. نر و ماده همشکل و فاقد تغییرات فصلی هستند. پرنده بالغ روتنه شنی نخودی دارد که در ناحیه سر و گردن اندکی به خاکستری میگراید. نوارهای ابرویی و شاربی سفید و خط چشمی سیاه دارد. در پرواز طرح سیاه سفید روی بالها به خوبی نمایان است. زیرتنه سفید و سینه همراه با رگهرگه تیره دیده میشود. دمگاه و پرهای مرکزی دم شنی نخودی، پرهای کناری سیاه و بیرونیترین پرها سفید هستند. در پرنده نابالغ منقار کوتاهتر، سیاهی صورت کمتر، روتنه همراه با خالهای فراوان و سینه فاقد رگهرگه تیره است.
عکس از بشیر شریف نیا
اغلب در استپهای شنی و ماسهای با گیاهان علفی، شورهزارهایی هموار با گیاهان پراکنده، آبراهههای فصلی با بستر شنی و ماسهای، تلماسههای بزرگ و کوچک و کشتزارهای رهاشده به سر میبرد.
پرندهای اجتماعی نیست و اغلب به تنهایی و گاهی جفت دیده میشود. تمایل چندانی به پرواز ندارد و فقط در زمان آوازهخوانی یا نمایشهای جنسی پروازهای زیبایی شامل صعودها و فرودهای عمودی به اجرا میگذارد. اغلب فواصل چندصد متری را روی شنها و ماسهها میدود یا به حالت قوزکرده و بیحرکت میماند. بیشتر از حشرات و حلزونها و به میزان کمتر از مواد گیاهی تغذیه میکند و معمولاً حشرات را با حفر زمین توسط منقارش شکار میکند.
جوجهآوری از اواسط فروردین و با تشکیل قلمروهایی نسبتاً وسیع در نواحی بیابانی و نیمهبیابانی شنی یا سنگی آغاز میشود. تکهمسر است و آشیانهاش کپهای از شاخهها و ساقههای نازک است که آن را درون یا روی بوتههای کوتاه بنا میکند. گاهی نیز آشیانهای کاسهای از ساقهها و شاخهها روی زمین و در پناه سنگها یا بوتهها میسازد و درونش را با پشم و سایر مواد نرم میپوشاند. معمولاً دو تا چهار تخم نیمهبیضی، صاف، صیقلی، به رنگ سفید تا نخودی کمرنگ، با خالها و لکههای قهوهای مایل به زیتونی، قهوهای مایل به قرمز کمرنگ و یا خاکستری مایل به بنفش کمرنگ و به ابعاد 3/17 × 3/22 میلیمتر میگذارد. تفریخ تخمها سیزده روز به طول میانجامد. جوجهها در بدو تولد پوشیده از کرک، ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند، در حدود دوازده تا سیزده روزگی آشیانه را ترک میکنند، اما همچنان تا حدود سی روز پس از آن همراه والدین باقی میمانند.
به طور گسترده مقیم حوضههای بیابانی در مرکز و سواحل پست جنوب کشور است. همچنین یکبار از لپوزاغمرز در استان مازندران گزارش شده است.
در فهرست پرندگان حمایتشده جهانی و ملی قرار ندارد.