|
چلچلهای به نسبت درشتجثه با بالهای پهن و نوکتیز است که شباهت زیادی به «چلچله بیابانی» دارد، اما به واسطه جثه بزرگتر و تیرگی بیشتر پوشپرهای زیر بالها از آن متمایز میشود. نر و ماده همشکل و فاقد تغییرات فصلی هستند. پرنده بالغ سر و روتنه قهوهای تیره دارد. زیرتنه دودی نخودی است که در ناحیه سینه نخودی کرم به چشم میآید. همچنین شکم و پوشپرهای زیر دم تیرهتر و دارای چندین نوار عرضی مایل به سفید در حاشیه هستند. از فاصله نزدیک چانه و گلو سفید کرم همراه با لکههای قهوهای تیره و خاکستری دیده میشود. در پرواز پوشپرهای سیاه زیر بالها و لکههای سفید در انتهای پرهای دم به خوبی نمایان هستند. پرنده نابالغ به واسطه حاشیه نخودی رنگ پوشپرهای روتنه، ظاهری فلسدار دارد. همچنین چانه و گلو روشنتر و خالها در این ناحیه چندان واضح نیست.
عکس از سید حامد موسوی
کوهستانهای سنگی و صخرهای، درههای تنگ و صخرههای ساحلی را به عنوان زیستگاه برمیگزیند.
در خارج از دوره جوجهآوری پرندهای اجتماعی است و در مناطقی که غذا فراوان باشد در دستههای نسبتاً بزرگ دور هم جمع میشوند. نسبت به سایر چلچلهها پروازی کندتر، یکنواختتر و با صرف انرژی کمتر دارد که اغلب با سرخوردنهای آرام سپری میشود. اغلب روی صخرهها و قطعه سنگهای بزرگ مینشیند و فقط برای جمعآوری مواد برای ساخت آشیانه روی زمین فرود میآید. معمولاً با پرواز در مجاورت صخرهها، حشرات را وادار به پرواز میکند و سپس به شکار آنها میپردازد.
جوجهآوری از اواسط فروردین آغاز میشود. تکهمسر و به شدت قلمروطلب است و اغلب به صورت منزوی، گاهی در کلنیهای کوچک جوجهآوری میکند. آشیانهاش نیمکاسهای از گلولای است که آن را در دیواره صخرههای موجود در درهها یا حاشیه آبراههها، سقف غارها و بیرونزدگیهای سنگی و به ندرت در دیوار ساختمانهای مرتفع و پلها بنا میکند و درونش را با مواد گیاهی نرم و پر میپوشاند. معمولاً چهار تا پنج تخم نیمهبیضی بلند، تا حدودی صاف، به رنگ سفید، با خالهایی به رنگ قرمز یا خاکستری و به ابعاد 2/14 × 2/21 میلیمتر میگذارد. تفریخ تخمها سیزده الی هفده روز به طول میانجامد. جوجهها در بدو تولد پوشیده از کرک، ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند، در حدود 25 تا 26 روزگی آشیانه را ترک میکنند، اما همچنان تا حدود 21 روز پس از آن توسط والدین مراقبت و تغذیه میشوند.
تابستانگذران معمول اغلب نواحی کوهستانی کشور است.
در فهرست پرندگان حمایتشده جهانی و ملی قرار ندارد.