|
اردکی رویآبچر، کوچکجثه، با گردن کوتاه و بالهای نوکتیز است. نر و ماده متفاوت و دارای اندک تغییرات فصلی هستند. در پرنده نر، سر بلوطی، نوار چشمی پهن و به رنگ سبز با حاشیه نخودی و بدن خاکستری است. سینه نخودی با خالهای سیاه و پوشپرهای زیر دم سیاه با دو لکه زرد مایل به نخودی در دو طرف آن دیده میشود. پرنده ماده قهوهای و به واسطه حاشیه نخودی پرهای بدن، لکهلکه با تارک و خط چشمی تیره است. آینه بالی در هر دو جنس سبز و سیاه همراه با خطوط سفیدی در حاشیه است. پرنده نر در زمان پرریزی شبیه به ماده است اما روتنه تیرهتری دارد. پرنده نابالغ نیز شبیه به ماده اما تیرهتر از آن است و خالهای کمتری در بخش پایینی سینه و شکم دارد.
آبهای شیرین کمعمق و دریاچههای با حاشیه مملو از پوشش گیاهی، رودخانهها و نهرهای با جریان آرام آب را ترجیح میدهد. در خارج از دوره جوجهآوری در دریاچههای باز، استخرها، آببندانها، مصبها، سواحل جزرومدی کمعمق، گسترههای آبی شور یا لبشور، دلتای رودخانهها و مناطق غرقابی به سر میبرد.
پرندهای اجتماعی است و اغلب در دستههای کوچک سی تا چهل تایی دیده میشود. پروازی سریع همراه با بالزدنهای تند دارد و معمولاً در دستههای فشرده و بدون نظم، با سرعت زیاد و در ارتفاع کم پرواز میکنند. برای پرواز به طور عمودی از سطح آب یا زمین بلند میشود و هنگامی که زخمی یا وحشتزده شود به داخل آب غوص میکند. بیشتر در بیرون آب و حتی روی درختان خشک یا شاخهها استراحت میکند. زمستانها بیشتر از دانهها تغذیه میکند. برای یافتن غذا، آبهای کمعمق را فیلتر میکند و یا با فرو بردن سر و گردن درون آب از گیاهان و دیگر مواد تغذیه میکند.
جوجهآوری از اوایل فروردین مجاور استخرهای کوچک، آبراههها، باتلاقها و خلنگزارهای مرطوب آغاز میشود. تکهمسر است و آشیانهاش چالهای کوچک و کمعمق با اندکی مواد گیاهی، کرک و پر است که آن را روی زمین بین پوشش گیاهی بنا و به خوبی استتار میکند. معمولاً هشت تا دوازده، گاهی تا شانزده تخم بیضی تا نیمهبیضی کوتاه، صاف، کرم رنگ تا نخودی زیتونی کمرنگ و به ابعاد 5/33 × 5/45 میلیمتر میگذارد. تفریخ تخمها 23 تا 24 روز به طول میانجامد. جوجهها در بدو تولد پوشیده از کرک، توانمند و برای تغذیه مستقل از والدین هستند. پرورش جوجهها 25 تا 30 روز طول میکشد.
عکس از وحید اشرفی
به فراوانی در اغلب تالابهای کشور زمستانگذرانی میکند یا به صورت مهاجر عبوری دیده میشود. همچنین جمعیت کوچکی در طول تابستان در آذربایجان باقی میماند. گزارشهای تأییدنشدهای از جوجهآوری این پرنده در تالابهای حوضه دریاچه ارومیه وجود دارد. به تازگی جوجهآوری به تعداد بسیار اندک از تالاب میقان در استان مرکزی گزارش شده است. در تابستان تعداد کمی در استانهای گلستان، لرستان، خوزستان و فارس دیده میشود اما به احتمال زیاد در این نواحی جوجهآوری نمیکنند.
در فهرست پرندگان حمایتشده جهانی و ملی قرار ندارد.