|
پرندهای متوسط جثه با بدن باریک و کشیده است که به واسطه منقار قوی، پاهای دراز و دم بلند و چتری شکل زیبایش به آسانی قابل تشخیص است. نر و ماده همشکل (نر اندکی بزرگتر) و فاقد تغییرات فصلی هستند. در پرنده بالغ سر و روتنه خاکستری قهوهای و زیرتنه خاکی رنگ است. نوار ابرویی سفید و نوار چشمی تیره دارد. دمگاه، پوشپرهای روی دم و دم بلندش بلوطی است و هنگام پرواز خالهای سیاه و سفیدی در انتهای دم به چشم میآید. پرنده نابالغ شباهت زیادی به بالغها دارد ولی روتنه روشنتر است، گلو، سینه و پهلوها لکههای خاکی یا زیتونی دارد و خالهای سیاه و سفید در انتهای دم کمرنگتر است.
دم چتری، بندعلیخان- عکس از پرستو هدایت زاده
دشتهای خشک و نسبتاً باز با بوتههای متراکم، استپهای حاشیه کویر همچنین حواشی مناطق انسانساخت نظیر پارکها، باغها و پرچینها را ترجیح میدهد و از کوهستانها و اراضی بایر دوری میکند.
در خارج از دوره جوجهآوری در گروههای خانوادگی دور هم جمع میشوند و مهاجرت میکنند. روی زمین و بین بوتهها جستوخیزهای سریع و مداوم میکند و در حالی که دم خود را در جهت عمودی تکان میدهد، به جستجو و تغذیه از حشرات و کرمها میپردازد. گاهی نیز از میوهها تغذیه میکند.
جوجهآوری از اواسط اردیبهشت تا اوایل خرداد و با تشکیل قلمرو در بوتهزارهای خشک، کشتزارهایی با پوشش بلند، باغها، زیتونزارها و تاکستانها آغاز میشود. تکهمسر است و آشیانهاش کاسهای نامرتب و در ابعاد متفاوت از علوفه خشک، سرشاخهها و سایر الیاف گیاهی است که آن را درون بوتهها یا روی درختچهها و درختانی با ارتفاع کم، پرچینها، چپرها و حتی روی زمین بین ریشههای درختان میسازد و درونش را با علوفه نرم، ریشکها، مو، پشم و پر میپوشاند. معمولاً چهار تا پنج و گاهی دو تا سه تخم نیمهبیضی، صاف، تا حدی صیقلی، سفید یا مایل به سبز یا مایل به آبی، با خطوط، خالها و لکههایی نامنظم به رنگ قهوهای نخودی و یا خاکستری قهوهای و به ابعاد 2/16 ×2/22 میلیمتر میگذارد. تفریخ تخمها سیزده تا چهارده روز به طول میانجامد. جوجهها در بدو تولد پوشیده از کرک، ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند. پرورش جوجهها دوازده تا سیزده روز طول میکشد، اما تا حدود بیست روز پس از آن همچنان توسط والدین مراقبت و تغذیه میشوند.
به گستردگی در اغلب مناطق کشور به استثنای کوهستانهای مرتفع، نواحی بیابانی و کویری و نواحی پست سواحل جنوبی دریای خزر تابستانگذرانی میکند، اگرچه معمولاً در تپههای شنی ساحلی در میانکاله و اطراف بندر انزلی نیز دیده میشود.
در فهرست پرندگان حمایتشده جهانی و ملی قرار ندارد.