|
پرندهای پرجثه و خپله با بالهای کوتاه و گرد و پاهای نسبتاً قوی و بزرگ است. نر و ماده همشکل (نر تا حدی بزرگتر) و فاقد تغییرات فصلی هستند. در پرنده بالغ تارک سر و پس سر و دو طرف گردن قهوهای تیره و روتنه، بالها و دم خاکستری مایل به قهوهای تیره است. به واسطه حاشیه مایل به سیاه پرها، روتنه فلسدار به نظر میرسد. پرهای پرواز و دم نیز سیاه هستند. چانه، گلو و سینه سفید و مابقی زیرتنه خاکستری قهوهای مات (در زیرگونه C.c. caucasicus) و خرمایی کمرنگ (در زیرگونه C.c. persicus) دیده میشود. در پرنده نابالغ روتنه با طرح فلسدار به رنگ سیاه، چانه سفید و زیرتنه سفید خاکستری راهراه است.
عکس از پرستو هدایت زاده
حاشیه رودخانهها و نهرهای کوهستانی با جریان تند با رخنمونهای سنگی و صخرهای، همچنین حاشیه دریاچهها را به عنوان زیستگاه برمیگزیند و زمستانها در مناطق کمارتفاعتر و سواحل به سر میبرد.
در طول سال قلمروطلب است و معمولاً به تنهایی در قلمروهای منزوی در امتداد رودخانهها باقی میماند. همچنین گاهی چندین فرد در زمستان در یک قلمروی مشترک دیده میشوند. پروازی مستقیم و سریع با بالهای مرتعش و در ارتفاع پایین، نزدیک به سطح آب در مسیر جویبارها و رودخانهها دارد. روی قطعه سنگهای حاشیه یا وسط آب فرود میآید و به خوبی در سطح آب یا در زیر آن شنا میکند. همچنین در زیر آب راه میرود و حشرات بستر رودخانهها یا نهرها را صید میکند.
جوجهآوری از اوایل تا اواخر فروردین آغاز میشود. تکهمسر است و آشیانهای کروی و حجیم از خزهها در شکاف سنگها، لابلای ریشه درختان در دیوارههای کنار رودخانه، شکاف سنگهای زیر پلها، گاهی نیز در شکافهای سنگها و صخرههای پشت آبشارها میسازد و درونش را با علوفه نرم و خزه میپوشاند. معمولاً پنج و گاهی سه تا هشت تخم نیمهبیضی، صاف، صیقلی، سفیدرنگ و به ابعاد 5/18 × 1/26 میلیمتر میگذارد. تفریخ تخمها پانزده تا هجده روز به طول میانجامد. جوجهها در بدو تولد پوشیده از کرک، ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند. پروش جوجهها 20 تا 24 روز طول میکشد، اما همچنان تا حدود هجده روز پس از آن توسط والدین تغذیه میشوند. معمولاً در هر دوره جوجهآوری دو تا سه دسته تخم میگذارد.
عکس از امیر مدیری
زیرگونه C.c. caucasicus مقیم رودها و نهرهای کوهستانی آذربایجان و به سمت شرق در امتداد البرز تا شمال خراسان است. زیرگونه C.c. persicus نیز مقیم رودها و نهرهای کوهستانی زاگرس تا استانهای فارس و کرمان است. جمعیتهای موجود در استان همدان ویژگیهای حد واسط دو زیرگونه مذکور را دارند.
در فهرست پرندگان حمایتشده جهانی و ملی قرار ندارد.