|
ساری با جثه متوسط که از نظر اندازه و ساختار بدن شبیه «سار» است، اما به واسطه رنگ صورتی و سیاه بدن و کاکل بلند آویخته بر روتنه از آن متمایز میشود. نر و ماده همشکل و دارای اندک تغییرات فصلی هستند. پرنده نر بالغ در دوره جوجهآوری سر، گردن و سینه سیاه با جلای بنفش دارد و دارای کاکل بلندی است که تا پسسرش آویزان است. روتنه، دمگاه، سینه، شکم و پهلوها صورتی کمرنگ هستند. بالها سیاه با جلای سبز و آبی ارغوانی، دم سیاه و پرهای کلوآک، رانها و پوشپرهای زیر دم نیز سیاه دیده میشود. منقار نسبتاً کوتاه و ضخیم، به رنگ قرمز مایل به نارنجی و در قاعده سیاه و پاها نیز صورتی روشن هستند. در خارج از این دوره نوک پرهای تارک سر، روتنه، گلو و سینه، قهوهای خاکستری میشود و ظاهری مندرس به پرنده میدهد. همچنین منقار تیره و پاها گوشتی زرد دیده میشوند. پرنده ماده اندکی ماتتر از نر است. پرنده نابالغ یکدست قهوهای خاکی به نظر میرسد، دمگاه و زیرتنه مایل به خاکستری کمرنگ است و به این واسطه شباهت زیادی به سار نابالغ دارد، اما به واسطه منقار ضخیمتر و خمیدهتر با قاعده زرد رنگ (نه سیاه) از آن متمایز میشود. همچنین پاهای نارنجی صورتی دارد.
نواحی استپی و نیمهبیابانی، دشتها و علفزارهای باز، اراضی مزروعی و نواحی سنگی و صخرهای باز در کوهستانها را به عنوان زیستگاه برمیگزیند. همچنین گاهی در باغها، پرچینها، خاربنها و نیزارها دیده میشود.
پرندهای اجتماعی است و در تمام طول سال در دستههای کوچک و بزرگ دیده میشود. پروازش شباهت زیادی به سار دارد و اغلب در ارتفاع متوسط تا پایین جابهجا میشود. در دوره جوجهآوری بیشتر از حشرات به ویژه ملخها، آخوندکها و موریانهها و در سایر اوقات سال از انگور، توت، انجیر و همچنین دانهها، میوهها و شهد برخی گیاهان تغذیه میکند. گاهی نیز مارمولکهای کوچک را صید میکند. جوجهآوری از اواسط اردیبهشت و با تشکیل کلنیهای بزرگ متشکل از صدها تا هزاران جفت در علفزارهای باز آغاز میشود. تکهمسر است و آشیانهاش توده نامنظمی از علوفه، برگها و ساقهها است که آن را در حفرههای موجود در صخرهها، خرابهها، دیوارههای سنگی یا در زمین بنا میکند و دورنش را با ریشکها، مو و پر میپوشاند. معمولاً پنج تا شش و به ندرت سه تا نه تخم بیضی، صاف، خیلی صیقلی، آبی روشن کمرنگ و به ابعاد 21 × 7/28 میلیمتر میگذارد. تفریخ تخمها شانزده تا هجده روز به طول میانجامد.
جوجهها در بدو تولد تا حد کمی پوشیده از کرک، ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند، در حدود 24 روزگی آشیانه را ترک میکنند و کمی پس از آن مستقل میشوند. معمولاً یک و در صورت فراوانی حشرات به ویژه ملخها، دو دسته تخم در یک دوره جوجهآوری میگذارد.
به صورت محلی تابستانگذران نواحی شمالی خراسان، ترکمن صحرا در استان گلستان و آذربایجان است. همچنین به صورت مهاجر عبوری معمول در بهار و به تعداد اندک در پاییز در نواحی وسیعی از شمال و شرق و به ندرت در جنوب کشور دیده میشود. گزارشهایی از مشاهده تعداد انگشتشماری از این پرنده در اواخر اردیبهشت در زاهدان و هورمک در استان سیستان و بلوچستان و همچنین در اوایل شهریور در جزیره خارک در دست است.
در فهرست پرندگان حمایتشده ایران است و ارزش حفاظتی دارد.