|
پرنده شکاری با جثه متوسط، سر کوچک و گرد، گردن کوتاه و ضخیم، بالهای پهن و دم کوتاه و گرد است. در ریختهای متنوع از تیره تا روشن دیده میشود، اما ریخت قهوهای تیره آن معمولتر است. نر و ماده همشکل (ماده اندکی بزرگتر) و فاقد تغییرات فصلی هستند. پرنده بالغ روتنه قهوهای و شاهپرهای پرواز قهوهای تا قهوهای مایل به سیاه دارد. روی دم قهوهای و زیر آن سفید با راهراه عرضی باریک و تیره، همراه با یک نوار پهن تیره در انتها است. زیرتنه قهوهای تا قهوهای مایل به سیاه و نوار روشنی در بخش بالایی دارد که سینه را از شکم جدا میکند. در حال پرواز، خطوط طولی به رنگ خاکستری، قهوهای تا زرد مایل به قهوهای در پوشپرهای زیر بالها قابل مشاهده است. شاهپرهای پرواز مایل به سفید و در انتها سیاه هستند و تشکیل نواری سیاه در حاشیه و نوک بالها میدهند. همچنین پاهای بدون پر و زرد رنگ دارد. پرنده نابالغ فاقد نوار انتهایی دم است و خطوط زیرتنه به خصوص در ناحیه شکم و زیر بالها بیشتر و واضحتر هستند. زیرگونه B.b. vulpinus پروبال و دم روشنتر مایل به خرمایی و شاهپرهای روشنتر در زیر بالها دارد و لکه تیره در سطح زیر بالها در ناحیه مچها به سختی قابل مشاهده است.
حاشیه جنگلها، درختزارها، کشتزارها، دامنههای پرشیب، لبه پرتگاهها یا بلندیهای با پوشش درختی، اراضی زراعی با درختان پراکنده و حاشیه تالابها را ترجیح میدهد و از استپهای نیمهخشک، حاشیه کویر و نواحی بدون درخت دوری میکند.
با بالهایی به شکل 7 و اندکی بالاتر از سطح بدن و دمی گسترانده بالبازروی میکند و گاهی درجا بال میزند. از پستانداران کوچک، پرندگان، خزندگان، دوزیستان، حشرات و کرمهای خاکی و همچنین لاشهها در زمستان تغذیه میکند.
جوجهآوری از اوایل تا اواخر فروردین آغاز میشود. تکهمسر است و آشیانهاش توده بزرگی از ساقهها و شاخههای گیاهان در دسترس است که آن را در لبه پرتگاهها و بیرونزدگیهای صخرهها، روی درختان و به ندرت روی زمین در دامنههای شیبدار بنا میکند و درونش را با خزه و سرشاخههای برگدار می پوشاند. معمولاً سه تا چهار و گاهی یک تا شش تخم نیمهبیضی کوتاه تا بیضی کوتاه، به رنگ سفید، با خالهای قرمز مایل به بلوطی و یا قهوهای مایل به خاکستری و به ابعاد 8/56 × 5/45 میلیمتر میگذارد. تفریخ تخمها با توجه به تعداد تخم از 33 تا 42 روز طول میکشد. جوجهها در بدو تولد پوشیده از کرک، تا حدی ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند. پرورش جوجهها 50 تا 55 روز به طول میانجامد.
زیرگونه B.b. menetriesi مقیم جنگلهای ناحیه خزری است، اما زیرگونه B.b. vulpinus در پاییز و بهار مهاجر عبوری در شمال، غرب و جنوب غربی کشور است. همچنین تعداد کمی از افراد این زیرگونه در استانهای مازندران و گیلان و نواحی جنوب غرب ایران زمستانگذرانی میکنند.
در فهرست پرندگان حمایتشده ایران قرار دارد و دارای ارزش حفاظتی است.