|
سنقری با اندام کشیده، بالهای باریک، بلند و نوکتیز و دم نسبتاً بلند است. نر و ماده متفاوت (ماده اندکی بزرگتر) و فاقد تغییرات فصلی هستند. پرنده نر بالغ روتنه خاکستری تا خاکستری مایل به آبی و شاهپرهای اولیه سیاه رنگ در انتهای بالها دارد لذا شبیه به نر «سنقر خاکستری» به نظر میرسد، اما به واسطه فقدان نوار تیره در حاشیه عقبی بالها و وجود یک نوار سیاه روی بالها و دو نوار به موازات هم به همین رنگ در زیر بالها روی شاهپرهای ثانویه از آن متمایز میشود. بر خلاف سنقر خاکستری، دمگاه نیز خاکستری کمرنگ (نه سفید) است. همچنین روی شکم و پهلوها رگهرگه قهوهای مایل به قرمز دیده میشود. پرنده ماده بالغ روتنه قهوهای تیره و زیرتنه قهوهای نخودی همراه با راهراه طولی قهوهای دارد. شاهپرهای پرواز و پوشپرهای زیر بالها راهراه فراوانی دارد که آن را به ماده «سنقر سفید» و سنقرخاکستری شبیه میکند، اما به واسطه وجود یک تا دو نوار سیاه زیر بالها و فقدان نوار گلویی سفید رنگ از گونه اول و به واسطه لکه تیره مشخص در گونهها و لکه Uشکل (نه مربع شکل) سفید رنگ در دمگاه از گونه دوم قابل تشخیص است. پرنده نابالغ شبیه به پرنده ماده بالغ است اما زیرتنه و پوشپرهای زیر بالها بلوطی روشن و فاقد راهراه طولی و شاهپرهای ثانویه در سطح زیر بالها خاکستری بلوطی است.
در درههای رودخانههای عریض، دشتها، اراضی خشک و مرطوب مجاور مزارع، خلنگزارها، سواحل شنی، زمینهای بایر، بوتهزارها، تالابها و آبهای داخلی به سر میبرد.
در خارج از دوره جوجهآوری به تنهایی یا در دستههای کوچک دیده میشود. مانند سایر سنقرها پرندهای بسیار سبکبال است و با بالزدنهای آرام نزدیک به سطح زمین به جستجوی طعمه میپردازد و در فاصله بالزدنها، در حالی که بالها را به شکل 7 بالاتر از سطح بدن نگاه داشته است، بالبازروی میکند. برای شکار، نواحی باز با پوشش گیاهی کوتاه و تنک را ترجیح میدهد و بیشتر از پستانداران کوچک، پرندگان، خزندگان و گاهی حشرات و تخم پرندگان تغذیه میکند.
جوجهآوری از اواسط اردیبهشت تا اواسط خرداد در پیکرههای آبی وسیع و باز، کشتزارها و خلنگزارها آغاز میشود. اغلب تکهمسر و گاهی چندهمسر (یک نر با دو ماده) است. آشیانهاش کپهای نسبتاً مسطح از سرشاخههای کوچک و ساقههای نی است که آن را روی زمین، بین تودههای گیاهان حاشیه تالاب، علفزارها، نواحی جنگلکاریشده و به ندرت روی تپههای شنی بنا میکند و درونش را با علوفه نرم میپوشاند. معمولاً چهار تا پنج، گاهی سه تا ده تخم بیضی کوتاه تا نیمهبیضی کوتاه، نرم، سفید مایل به آبی، به ندرت همراه با لکههای قهوهای مایل به قرمز و به ابعاد 5/41 × 7/32 میلیمتر میگذارد. تفریخ تخمها 27 تا 40 روز به طول میانجامد. جوجهها در بدو تولد پوشیده از کرک، تا حدی ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند. در حدود 35 تا 40 روزگی آشیانه را ترک میکنند، اما تا حدود 10 روز پس از آن همچنان وابسته به والدین هستند.
به صورت کمیاب در تالابهای حوضه دریاچه ارومیه، تالاب آقگل در شمال آذربایجان و در امتداد رودخانه هریرود در جنوب سرخس جوجهآوری میکند. همچنین مهاجر عبوری کمیاب در شمال و غرب کشور است.
در فهرست پرندگان حمایتشده ایران قرار دارد و دارای ارزش حفاظتی است.