|
طول بدن: 60 تا 65 سانتیمتر
گستردگی بالها: 134 تا 159 سانتیمتر
عقابی با جثه متوسط و بدن قهوهای تیره است. شباهت زیادی به «عقاب خالدار بزرگ» دارد و شواهدی از آمیختگی این دو گونه در دست است. نر و ماده همشکل و فاقد تغییرات فصلی هستند. پرنده بالغ روتنه قهوهای تیره دارد و لکه سفید مشخصی در قاعده شاهپرهای اولیه روی بالها دیده میشود. برخلاف عقاب خالدار بزرگ، شاهپر اولیه شماره هفت بسیار کوچک است، پوشپرهای زیر بالها روشنتر از شاهپرهای اولیه و ثانویه به نظر میرسند و دو لکه سفید در قاعده شاهپرهای اولیه دارد. معمولاً روی پوشپرهای دم، لکه سفید مشخصی دیده میشود. پرنده نابالغ بدن قهوهای تیره دارد، سر رنگپریدهتر و اغلب همراه با لکه بزرگی به رنگ نارنجی قهوهای در پس سر دیده میشود. همچنین در سطح پشتی، خالهای سفید کوچکتر و کمتری نسبت به نابالغ عقاب خالدار بزرگ دارد.
عقاب خالدار کوچک، گلوگاه- عکس از حامد موسوی
جنگلها، درختزارهای وسیع، مناطق پردرخت در مجاورت علفزارهای باز، علفزارهای مردابی، دشتهای سیلابی و الابها را به عنوان زیستگاه برمیگزیند.
نسبت به عقاب خالدار بزرگ وابستگی کمتری به زیستگاههای حاشیه پیکرههای آبی دارد. به تنهایی یا در دستههای کوچک و در زمان مهاجرت در دستههای متوسط دیده میشود. سریعتر از عقابهای دیگر پرواز میکند و سبکبالتر از عقاب خالدار بزرگ است. در زمان پرواز یا از روی درخت طعمه خود را جستجو میکند و با یک شیرجه سریع به آن حملهور میشود. گاهی نیز روی زمین کمین میکند. عمدتاً از پستانداران کوچک، پرندگان، خزندگان، دوزیستان، ماهیها و تا حدودی از حشرات بزرگ تغذیه میکند.
جوجهآوری از اواسط فروردین تا اواخر اردیبهشت در درختزارها، حاشیه جنگلها و به ندرت در نزدیکی آب آغاز میشود. تکهمسر است و آشیانهاش تودهای از ساقهها و شاخههای درختان است که آن را روی درختان بزرگ بنا میکند و درونش را با علوفه و برگ میپوشاند. اغلب آشیانه سالهای قبل را بازسازی و ترمیم میکند و هر سال مواد جدیدی به آن میافزاید. معمولاً دو و گاهی یک تا سه تخم نیمهبیضی کوتاه سفید با خالهای قهوهای مایل به قرمز و خاکستری و به ابعاد 8/50 × 9/62 میلیمتر میگذارد. تفریخ تخمها 38 تا 45 روز طول میکشد. معمولاً اولین جوجهای که سر از تخم درمیآورد نسبت به دیگر تخمها رفتار تهاجمی دارد و آنها را به حاشیه آشیانه میراند تا سرد و فاسد شوند یا آنها را از آشیانه به بیرون میاندازد. جوجهها در بدو تولد پوشیده از کرک، تا حدی ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند. معمولاً جوجه بزرگتر جوجههای کوچکتر را تحمل نمیکند و سرانجام آنها را میکشد، در حدود 50 تا 55 روزگی آشیانه را ترک میکند، اما تا حدود 20 روز پس از آن همچنان در نزدیکی آشیانه میماند.
به طور منظم در جنگلهای خزری تابستانگذرانی و احتمالاً جوجهآوری میکند و به ندرت در زمان مهاجرت در خارج از این ناحیه دیده میشود.
در فهرست پرندگان حمایتشده ایران قرار دارد و دارای ارزش حفاظتی است.