|
بزرگترین عضو راسته گنجشکشکلان در کشور محسوب میشود. صدای منحصر به فرد «کروک» تشخیص او را آسان میکند. نر و ماده همشکل و فاقد تغییرات فصلی هستند. در پرنده بالغ بدن یکدست سیاه براق است. منقار خیلی ضخیم و قوی دارد. پرهای گلو تا حدی افشان و دم ذوزنقهای شکل است که در زمان پرواز به خوبی قابل مشاهده است. پرنده نابالغ تا حد زیادی شبیه بالغها است، اما بدنش سیاه مات است، بالها و دم قهوهایتر به نظر میرسند و پرهای دمگاه و زیرتنه کرکمانند و قاعده آنها خاکستریتر دیده میشود. تاکنون دو زیرگونه شامل C.c.laurencei از نواحی غربی و C.c.corax از شمال و نواحی شرقی کشور گزارش شدهاند. زیرگونه اول منقار درازتر و ضخیمتر دارد، بالها، پاها و دم درازتر هستند، رنگ سیاه بدن جلای کمتری دارد، پرهای گلو کوتاهتر بوده و گاهی تهرنگ قهوهای روی گردن دیده میشود (شبیه به «غراب گردنقهوهای»).
در کوهستانها و تپهماهورهای سنگی و صخرهای به سر میبرد، برای تغذیه تا سواحل دریاها و استپهای باز پیش میآید و از جنگلهای انبوه، درختزارهای بوتهای، تالابها، باغها و اراضی مزروعی دوری میکند.
قلمروطلب، محتاط و خجالتی است، در خارج از دوره جوجهآوری اغلب به تنهایی یا جفت، گاهی در دستههای کوچک دیده میشود و در طول روز نواحی وسیعی را برای یافتن غذا جستجو میکند. پروازی قوی، مستقیم و باشکوه در ارتفاع بالا دارد که با بالبازروی و بالباز اوجگیری همراه میشود. همچنین به خوبی روی زمین راه میرود. همهچیزخوار و فرصتطلب است، بیشتر از لاشهها تغذیه میکند و معمولاً اطراف محلهای دپوی زباله و کشتارگاهها دیده میشود. میتواند جانوران کوچک را به کمک منقار قوی خود کشته و تغذیه کند. گاهی نیز تخم و جوجه پرندگان را میرباید. از غلات و میوه گیاهان نیز تغذیه میکند.
جوجهآوری از اوایل اسفند و با تشکیل قلمروهای وسیع در کوهستانها، تپهماهورها و سواحل صخرهای دریاها آغاز میشود. تکهمسر است و جفتها دائمی هستند. آشیانهاش تودهای حجیم از سرشاخهها و ساقهها است که آن را در لبه پناهدار صخرهها یا در محل انشعاب شاخههای قوی تکدرختان دور افتاده در کوهستانها و تپهماهورها بنا میکند و درونش را با الیاف نرم گیاهی، مو و پشم میپوشاند. معمولاً چهار تا شش و به ندرت سه یا هفت تخم نیمهبیضی، صاف، صیقلی، آبی کمرنگ، آبی مایل به سبز، سبز کمرنگ، با خالها و لکههای نامنظم و خطوط زیتونی روشن، زیتونی قهوهای یا قهوهای مایل به سیاه و خاکستری روشن و به ابعاد 4/33 × 7/49 میلیمتر میگذارد. تفریخ تخمها 20 تا 21 روز به طول میانجامد. جوجهها در بدو تولد پوشیده از کرک، ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند، در 35 تا 49 روزگی پرواز میکنند اما همچنان در حدود 21 تا 28 روز پس از آن توسط والدین تغذیه میشوند و ممکن است با وجود مستقل شدن، تا زمان طولانی با والدین باقی بمانند.
زیرگونه C.c.corax مقیم نواحی کوهستانی شمال کشور تا ارتفاعات نواحی خراسان و زیرگونه C.c.laurencei مقیم نواحی غربی کشور و در امتداد زاگرس تا استانهای فارس و خوزستان است.
در فهرست پرندگان حمایتشده جهانی و ملی قرار ندارد.