|
|
|
|
|
ماکیانی درشت‌جثه با دم بلند و زیبا و آشنا برای مردم شمال و شمال شرق کشور است. نر و ماده متفاوت و فاقد تغییرات فصلی هستند. در پرنده نر بالغ سر و گردن سبز تیره براق با دسته مویی به همین رنگ در پشت چشم‌ها و پوست عریان دور چشم‌ها قرمز است. روتنه قرمز گلی با طرحی از دالبرهای سیاه دیده می‌شود. زیرتنه بلوطی سیر با تلألو بنفش، پهلوها به رنگ روتنه با لکه‌های فراوان و درشت سیاه و بخش مرکزی شکم تیره است. دم دراز و بلوطی رنگ با نوارهای عرضی سیاه و در انتها دو شاخه است. در برخی جمعیت‌ها طوق سفیدی دور گردن دیده می‌شود. بال‌ها قهوه‌ای کم‌رنگ و شاه‌پرهای پرواز قهوه‌ای تیره است. پرنده ماده برخلاف پرنده نر فاقد رنگ‌های الوان و در کل قهوه‌ای خاکی لکه‌لکه به نظر می‌رسد. نر و ماده نابالغ شبیه به پرنده ماده هستند، اما رنگ بدن مات‌تر است و دم کوتاه‌تری دارند.
مناطق پست و دره‌های وسیع تا دامنه‌ها و بلندی‌های خشک، کشتزارها، مناطق باز با پوشش بوته‌ای، نیزارها، مزارع چای، حاشیه درختزارها و همچنین درختزارهای باز را به عنوان زیستگاه برمی‌گزیند.
پرنده‌ای اجتماعی است و در خارج از دوره جوجه‌آوری نرها و ماده‌ها در دسته‌های جداگانه به سر می‌برند. با بال‌زدنهای پی‌درپی و پرصدا از سطح زمین به پرواز درمی‌آید و اوج می‌گیرد. آرام و با گام‌هایی بلند راه می‌رود، هنگام احساس خطر به ندرت پرواز می‌کند و به سرعت با دم افراشته می‌دود و پنهان می‌شود. همه‌چیزخوار است و از نرم‌تنان کوچک، دانه‌ها، میوه‌ها، ریشه‌ها، جوانه‌های سبز و به ندرت مهره‌داران کوچک تغذیه می‌کند.
جوجه‌آوری از اواسط فروردین تا اواسط خرداد و با تشکیل قلمرو در نیزارها، خلنگزارها، زمین‌های بایر، کشتزارها، پرچین‌ها، بوته‌ها و درختزارها آغاز می‌شود. پرنده نر در قلمروی خود حرم‌سرایی متشکل از چند ماده دارد و به ندرت تک‌همسر است. آشیانه گودی کم‌عمقی از علوفه و لاش‌برگ است که آن را روی زمین بین گیاهان بلند و بوته‌ها بنا می‌کند و درونش را با کمی الیاف گیاهی می‌پوشاند. گاهی نیز از آشیانه‌های قدیمی سایر پرندگان که روی درختان موجود است استفاده می‌کند. معمولاً هفت تا پانزده تخم نیمه‌بیضی، صاف، صیقلی، قهوه‌ای مایل به زیتونی و گاهی قهوه‌ای، زیتونی یا خاکستری مایل به آبی و به ابعاد 36 × 9/45 میلی‌متر می‌گذارد. تفریخ تخم‌ها 23 تا 27 روز طول می‌کشد. جوجه‌ها در بدو تولد پوشیده از کرک، توانمند و برای تغذیه مستقل از والدین هستند و در حدود دوازده تا چهارده روزگی قادر به پرواز می‌شوند.
به صورت مقیم در سه منطقه کشور حضور دارد؛ زیرگونه P.c.colchicus در جنگل‌های خزان‌کننده و درختزارهای واقع در کوه‌های کلیبر در شمال آذربایجان دیده می‌شود. زیرگونه‌های P.c. talischensis و P.c. persicus در جنگل‌ها، بوته‌زارهای ساحلی و حواشی تالاب‌های جنوب خزر از آستارا در غرب تا مرز شرقی جنگل‌های استان گلستان و شمال غربی خراسان یافت می‌شود. زیرگونه P.c. principalis نیز در بیشه‌های امتداد هریرود نزدیک سرخس در شمال شرقی خراسان دیده می‌شود.
در فهرست پرندگان حمایت‌شده ایران قرار دارد و دارای ارزش حفاظتی است. تخریب و کاهش سطح زیستگاه‌ها به دلیل قطع درختان و تغییر کاربری اراضی به ویژه احداث اراضی مزروعی، آلودگی و مسمومیت به سموم دفع آفات گیاهی و شکار بی‌رویه، جمعیت‌های این پرنده به ویژه جمعیت موجود در طول هریرود را به شدت تهدید می‌کند.
کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به باشگاه پرنده نگری ایرانیان می باشد
پرندگان ایران
