|
قویی بزرگجثه با بدن یکدست سفید است که به واسطه منقار نارنجی متمایل به قرمز و برآمدگی گوشتی سیاه رنگ در قاعده آن از سایر قوها به آسانی قابل تشخیص است. نر و ماده همشکل و فاقد تغییرات فصلی هستند. پرنده بالغ گردنی بلند دارد که هنگام شنا آن را به شکل زیبایی خم میکند. بالها بلند و در اغلب اوقات شاهپرهای ثانویه را به شکل با شکوهی برمیافرازد. پاها نیز سیاه هستند. پرنده نابالغ بدن سفید چرک مایل به قهوهای، منقار خاکستری و بدون برآمدگی در قاعده و پاهای خاکستری دارد.
عکس از میترا دانشور
در دریاچههای آب شیرین، دریاچه پشت سدها، آببندانها، رودخانههای با جریان ملایم، مصبها و خلیجهای ساحلی دارای پناه به سر میبرد.
در اغلب اوقات سال به استثنای دوره جوجهآوری به شکل گروهی و زمستانها در اجتماعات بزرگتری دیده میشود. گاهی افراد غیرجوجهآور در تابستان دستههای کوچکی تشکیل میدهند. برای پرواز به شکلی نامتعادل در سطح آب یا زمین میدود تا بتواند اوج بگیرد. مانند دیگر قوها با گردنی کشیده و با بالزدنهای مرتب، آرام و آهنگین پرواز میکند، به طوری که صدای پروازش از فاصله دور شنیده میشود. اغلب در مرغزارهای سیلابی و حتی زمینهای خشک تغذیه میکند. همچنین در آبهای کمعمق با معلق زدن و فرو بردن نیمه جلویی بدن درون آب به تغذیه از گیاهان آبزی میپردازد.
جوجهآوری از اوایل فروردین تا اوایل اردیبهشت به صورت منزوی در کنار دریاچههای بزرگ، شیرین یا لبشور (که بخش عمدهای از آن آبهای کمعمق با بستر گلی و گیاهان آبزی مناسبی دارد)، دلتای رودخانهها، رودخانههای با جریان ملایم، خلیجهای شور و سواحل آرام آغاز میشود. در این زمان در مقابل متجاوزان (حتی انسان) رفتاری تهاجمی بروز میدهد و با بلند کردن بالها، متمایل کردن گردن به طرف پشت و حرکت دادن پاهای خود، امواج نامنظمی در سطح آب ایجاد میکند. تکهمسر است و آشیانهاش توده بزرگی از مواد گیاهی با گودی کوچکی در بخش بالایی آن است که آن را روی زمین در حاشیه آب و یا در نیزارها بنا میکند. معمولاً پنج تا هفت و به ندرت چهار تا دوازده تخم صاف، تا حدی صیقلی، سفید و اغلب با ته رنگ خاکستری مایل به آبی یا سبز مایل به آبی و به ابعاد 2/74 × 115 میلیمتر میگذارد. تفریخ تخمها 34 تا 38 روز به طول میانجامد. جوجهها در بدو تولد پوشیده از کرک، توانمند و برای تغذیه مستقل هستند، یک تا دو روز پس از خروج از تخم در آشیانه مانده و سپس آن را ترک و والدین را تعقیب میکنند و در حدود چهار ماهگی مستقل میشوند.
معمولاً در تالابهای سواحل جنوبی دریای خزر زمستانگذرانی میکند. تعداد پرندگان زمستانگذران از سالی به سال دیگر با توجه به سختی شرایط آب و هوایی در زمستان متفاوت است. بنابر گزارشها، تا چند دهه قبل در کشور جوجهآوری میکرد، اما اخیراً اطلاعی از جوجهآوری آن در دسترس نیست.
در فهرست پرندگان حمایتشده ایران قرار دارد و دارای ارزش حفاظتی است.