|
|
|
|
|
گنجشکی کوه‌زی و درشت‌جثه با منقار قوی و مخروطی است که خال‌هایی سفیدی روی بال‌ها و دم بلندش دارد. نر و ماده تا حد زیادی هم‌شکل و دارای اندک تغییرات فصلی هستند. پرنده نر بالغ در دوره جوجه‌آوری سر، صورت و گردن قهوه‌ای خاکستری دارد. فاصله چشم‌ها تا منقار تیره، چانه و گلو سیاه و روتنه قهوه‌ای شکلاتی است. بال‌ها سفید و شاه‌پرهای اولیه سیاه هستند و لکه سیاهی در قسمت مچ بال‌ها دارد. روی بال‌ها در زمان بسته‌بودن لکه سفید بزرگی به چشم می‌آید که در زیر به نوار سیاهی محدود می‌شود. پوش‌پرهای روی دم سیاه، دم سفید اما پرهای میانی و نوک سایر پرهای آن سیاه هستند. زیرتنه نیز سفید است. منقار در دوره جوجه‌آوری سیاه و در زمستان به نارنجی با نوک سیاه می‌گراید. پرنده ماده تا حد زیادی شبیه به نر است، اما رنگ بدن اندکی مات‌تر به نظر می‌رسد، لکه سیاه چانه و گلو کوچک‌تر است و بال‌ها و دم قهوه‌ای‌تر دیده می‌شود. همچنین منقار زرد مایل به قهوه‌ای با نوک سیاه دارد. پرنده نابالغ تارک سر و پس سر قهوه‌ای دارد، فاقد لکه سیاه در چانه و گلو است و چهار پر میانی دم (نه دو پر) قهوه‌ای مایل به سیاه هستند.
واریزه‌های سنگی و نواحی صخره‌ای پرشیب کوهستانی بالاتر از خط رویش درختان همراه با پوشش بوته‌ای و لکه‌های علفی، جایی که شکاف‌های مناسب در سنگ‌ها و صخره‌ها در دسترس باشد را به عنوان زیستگاه برمی‌گزیند. گاهی نیز در اطراف آغل‌ها، پناهگاه‌ها و کلبه‌های کوهستانی دیده می‌شود.
در خارج از دوره جوجه‌آوری پرنده‌ای اجتماعی است و معمولاً اعضای خانواده‌های مختلف به یکدیگر ملحق می‌شوند و دسته‌های بزرگی تشکیل می‌دهند. پروازی سریع و قوی و در مسافت‌های طولانی موجی‌شکل دارد. در بهار و تابستان از حشرات و عنکبوت‌ها و در سایر اوقات سال کاملاً از بذرها و دانه‌های گیاهان تغذیه می‌کند.
جوجه‌آوری از اوایل اردیبهشت و به شکل منزوی یا در مجاورت جفت‌های دیگر با تشکیل گروه‌های کوچک آغاز می‌شود. تک‌همسر است و آشیانه‌اش کاسه‌ای از علوفه، برگ‌ها و خزه‌هاست که آن را در سوراخ‌ها و شکاف‌های صخره‌ها، لانه پستانداران یا در دیوار ساختمان‌ها بنا می‌کند و درونش را با مو، پر و پشم می‌پوشاند. معمولاً چهار تا پنج و به ندرت شش تا هفت تخم نیمه‌بیضی، صاف، کمی صیقلی، سفید و به ابعاد 9/16 × 4/23 میلی‌متر می‌گذارد. گاهی دو دسته تخم در یک دوره جوجه‌آوری می‌گذارد. تفریخ تخم‌ها سیزده تا چهارده روز به طول می‌انجامد. جوجه‌ها در بدو تولد تا حد کمی پوشیده از کرک، ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند، در 20 تا 21 روزگی آشیانه را ترک و والدین را تعقیب می‌کنند.
به صورت محلی مقیم ارتفاعات 2500 تا 4000 متر البرز، ارتفاعات کپه‌داغ در شمال خراسان و در امتداد زاگرس از استان کردستان تا ارتفاعات استان کرمان است و در زمستان‌های سخت به ارتفاعات پایین‌تر مهاجرت می‌کند.
در فهرست پرندگان حمایت‌شده جهانی و ملی قرار ندارد.
کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به باشگاه پرنده نگری ایرانیان می باشد
پرندگان ایران
