|
بلبلی متوسطجثه با بدن به رنگ قهوهای یکدست که با آواز زیبایش مورد علاقه عموم مردم است. شباهت زیادی به» بلبل خالدار« دارد ولی به واسطه روتنه روشنتر، فقدان لکههای قهوهای روی سینه و اولین شاهپر اولیه بلندتر از آن متمایز میشود. نر و ماده همشکل و فاقد تغییرات فصلی هستند. پرنده بالغ در زیرگونه L.m.africana سر و روتنه یکدست خاکستری قهوهای و دمگاه و دم بلوطی قهوهای دارد. چانه و گلو سفید، سینه نخودی کمرنگ و مابقی زیرتنه سفید است. در پرنده نابالغ روتنه دارای خالهای نخودی و قهوهای است و بخش پایینی گلو، سینه و پهلوها لکههایی به رنگ قهوهای تیره دارد. نوک پوشپرهای میانی و بزرگ تر روی بالها خالهای روشنی دارد که نوارهای بالی کمرنگی روی بالها تشکیل میدهند. زیرگونهL.m.golzii درشتجثهتر و کمرنگتر از زیرگونه مذکور است، منقار به نسبت درازتر دارد، گوشپرها و روتنه به رنگ خاکستری خاکی و سینه نخودی خاکستری است.
عکس از مهدی دربان
درختزارهای خزانکننده با پوشش زیر اشکوب متراکم از درختچهها و بوتههای خاردار و لاشبرگ فراوان در سطح زمین، بیشههای حاشیه رودخانهها، پرچینهای انبوه، پارکها و باغهای بزرگ را به عنوان زیستگاه برمیگزیند.
پرندهای منزوی است و اغلب صدایش در شب و روز شنیده میشود و خودش کمتر دیده میشود. پروازی در ارتفاع پایین با بالزدنهای سریع و ناگهانی، بالبازروی، چرخشهای ناگهانی و فرودهای سریع به درون پوشش گیاهی دارد. با جهشهای کوتاه و بلند در حالی که دم خود را بالا نگه داشته روی زمین راه میرود و به جستجو و تغذیه از بیمهرهها به ویژه سوسکها و مورچهها میپردازد. همچنین در اواخر تابستان از انواع میوههای سته تغذیه میکند.
جوجهآوری از اواسط اردیبهشت و با تشکیل قلمرو در درختزارهای خزانکننده با زیر اشکوب بوتهای و پرچینهای انبوه آغاز میشود. تک همسر و گاهی چند همسر)یک نر با دو ماده(است و آشیانهاش کاسهای سست از لاشبرگها، علوفه خشک و سرشاخههای نازک است که آن را بین علوفه سطح زمین، ریشهها، کپههای متشکل از شاخههای افتاده بر سطح زمین، لاشبرگها و یا در مناطق باز زیر بوتهها میسازد و درونش را با علوفه و ریشکهای نرم و مقداری مو میپوشاند.
معمولا چهار تا پنج و گاهی سه تا هفت تخم نیمه بیضی، صاف، تا حدی صیقلی، آبی کمرنگ، سبز یا آبی مایل به سبز، با خالهای قهوهای مایل به قرمز کمرنگ و به ابعاد 15.6*20.8 میلیمتر میگذارد. تفریخ تخمها 13 تا 14 روز به طول میانجامد. جوجهها در بدو تولد پوشیده از کرک، ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند. پرورش جوجهها 11 تا 12 روز طول میکشد و تا چند روز پس از آن همچنان توسط والدین مراقبت و تغذیه میشوند.
عکس از سیمین منصوری
تابستانگذران معمول نواحی شمالی و غربی کشور و همچنین ارتفاعات استان کرمان است. اغلب جمعیتهای جوجهآور از این پرنده در ایران به زیرگونه L.m.africana تعلق دارد که در نیمه غربی کشور گسترش دارند و جمعیتهای خراسان و احتمالا استان سیستان و بلوچستان متعلق به زیرگونه L.m.golzii هستند. این دو زیرگونه به صورت مهاجر عبوری در نواحی وسیعی از جنوب، جنوب شرقی و شمال شرقی کشور دیده میشوند.
در فهرست پرندگان حمایتشده ایران قرار دارد و دارای ارزش حفاظتی است.