گزارش برنامه پرنده‌نگری در کردستان | 2 تا 5 خرداد 1402

روز اول

اولین دیدار هم‌سفران این برنامه در ترمینال غرب بود که طبق ساعت درج‌شده بر روی بلیت اتوبوس بنا بود ساعت 18:00 حرکت کنیم ولی ما با یک ساعت تاخیر، ساعت 19:00 راه افتادیم و حوالی نیمه‌شب نیز یکی دیگر از هم‌راهانمان از همدان به ما ملحق شدند. ساعت 5:00 صبح به مریوان رسیدیم و آقای سفرنگ سرپرست محترم برنامه به استقبالمان آمدند و هم‌راه با دو راننده محلی دیگر که در کل سفر با ما بودند به اقامتگاه آقای سفرنگ در منطقه نی در جنوب غربی مریوان رفتیم.
پس از استقرار و صرف صبحانه، حدود ساعت 8:00 اقامتگاه را ترک و رهسپار تالاب زریبار شدیم. پرنده‌نگری ما در کنار تالاب از ساعت 8:40 شروع شد و همان اول یکی از مهم‌‎ترین گونه‌های هدف، یعنی سسک ساوی را مشاهده کردیم. پرنده‌ای که در ایران بیشتر در این منطقه دیده می‌شود و ما بدون دردسر معمول در عکاسی از سسک های تالابی، از این پرنده جذاب عکاسی کردیم و از آوای زیبایش لذت بردیم. تماشای کشیم‌ مادر در حالی‌که جوجه‌هایش بر پشتش سوار بودند، بسیار برای هم‌سفران دل‌نشین بود. طی دو ساعت، پایش شرق دریاچه را به اتمام رسانده و سوار بر ماشین‌ها به شمال دریاچه، سایت پرنده‌نگری شروان رفتیم. در این منطقه نیز تنوع خوبی از پرندگان کنار آبزی مشاهده کردیم و به کمک اسکوپ، شاهد رفتار جالب گاوچرانک‌ها، خروس کولی معمولی، سینه‌سیاه، اردک تاج‌دار، اردک بلوطی و خوتکا ابرو سفید بودیم. پس از یک ساعت برای استراحت و صرف نهار به اقامتگاه برگشتیم.

سسک ساوی - عکس از مریم رهی

کشیم

کشیم مادر و جوجه‌هایش - عکس از مهرداد چایچی

بعد از ناهار و چند ساعتی استراحت به روستای دره‌تفی رفتیم که شهر لک‌لک‌ها نام‌گذاری شده، زیرا مردم مهربان این منطقه با علاقه زیاد میزبان لک‌لک‌ها هستند و آن‌ها را همسایه خود می‌دانند. بستنی‌های دره‌تفی هم که با شیر محلی درست می‌شود، بسیار معروف است و هم‌سفران نیز از طعم آن بسیار لذت بردند. اما لطف پرنده‌نگری قطعا به مشاهده پرندگان در زیستگاه طبیعی‌شان است. پس مقصد بعدی ما جنگل بیلو بود که با اندکی پیمایش جنگلی شیب‌دار به لانه‌های پرشمار لک‌لک‌ها رسیدیم که مانند مجتمع‌های آپارتمانی بر روی درختان بنا شده بود. در راه برگشت با توجه به این‌که هنوز تا ساعت شام زمان داشتیم به پیشنهاد دوستان تصمیم گرفتیم سری هم به بازار محلی مریوان بزنیم تا کسانی که مایلند از صنایع دستی و لباس‌های محلی خرید کنند که این نیز بخشی از اصول اکوتوریسم و گردشگری پایدار است که جوامع محلی از حضور ما در آن مقصد منتفع شوند.

لکلک

لک‌لک سفید - عکس از مهرداد چایچی

روز دوم

صبح روز دوم پس از صرف صبحانه سوار بر ماشین‌ها به سوی روستای تاریخی اورامان تخت حرکت و از زیارتگاه پیر شالیار بازدید کردیم. در مسیر جاده چند توقف داشتیم و چند گونه از پرندگان را مشاهده کردیم. در ادامه برنامه به سمت گردنه ژالانه رفتیم و در توقفی که در آن منطقه داشتیم در حالی‌که از مشاهده کلونی چلچله‌های دم‌گاه سفید لذت می‌بردیم با برف و شربت از ما پذیرایی شد. محل صرف ناهار جایی در بالای گردنه تته بود که از آن‌جا روستاهای دو سوی مرز ایران و عراق قابل مشاهده بودند و ما در فاصله آماده‌شدن ناهار، در طبیعت به پرنده‌نگری پرداختیم و روح‌مان را از آن همه زیبایی و آواز پرندگان جلا دادیم. از گونه‌هایی که در این منطقه مشاهده شد، می توان به زاغ نوک‌زرد، زردپره سرسیاه، طرقه کبود، سهره پیشانی‌سرخ، کمرکولی کوچک و سینه‌سرخ ایرانی اشاره کرد و البته دو گونه مهم که از گونه‌های هدف این سفر بودند، یعنی زردپره رخ زرد و چک‌چک کردی که تنها در کردستان و حوالی آن مشاهده می شوند. اما آن چه که شاید بیشتر منتظرش بودیم بعد از ناهار و در حال جمع‌کردن وسایل اتفاق افتاد. همای زیبا، پرجلال و ابهت از مقابل چشمان مشتاقمان پرواز کرد و اکثر دوستان ترجیح دادند به جای اینکه وقت را صرف بیرون آوردن دوربین‌ها کنند، از همان چند لحظه پرواز شکوهمند این پرنده لذت ببرند.

هما

هما - عکس از نیلوفر رئیسی

چک چک کردی

چک‌چک کردی - عکس از مریم رهی

روز سوم

سنجاب

سنجاب - عکس از مریم رهی

روز سوم و آخر پس از صبحانه به سوی جنگل‌های بلوط پیله رفتیم. جایی که علاوه بر پرندگان می‌خواستیم سنجاب را هم در زیستگاه اصلی‌اش، بعنی جنگل‌های زاگرس ببینیم و این جانور کوچک گویی که منتظرمان بود و همان ابتدا به ما خوشامد گفت. در ادامه، هم‌چنان که از مشاهده رفتار جالب گنجشک کوهی، کمرکولی جنگلی، چرخ ریسک سرآبی، دم‌سرخ معمولی و گونه‌های دیگر لذت می‌بردیم، از آوای پری‌شاهرخ، چرخ‌ریسک دم‌دراز، هدهد، سهره جنگلی و سایر پرندگان مست شدیم و در پایان یک ساعت و نیم پرنده‌نگری موفق به دیدن گنجشک گلو‌زرد که مشاهده آن در این منطقه زیاد رایج نیست، شدیم.

گنجشک گلوزرد گنجشک گلو زرد - عکس از پریسا شوکتی

آخرین منطقه مورد بازدید ما در این سفر جایی در جنگل‌های مریوان، زیستگاه سمندر کردستانی بود. این گونه از نظر حفاظتی، به شدت در معرض خطر انقراض است. حضور ما در منطقه هم‌زمان با اجرای پروژه پایش و سرشماری این گونه از سمندر بود، در نتیجه پیمایش زیادی برای پیدا‌کردن آن نداشتیم و بعد از مشاهده آن، لختی در کنار رودخانه به استراحت پرداختیم و پس از آن کم‌کم راهی دریاچه زریبار شدیم تا بدون چشیدن طعم ماهی کبابی دریاچه، مریوان را ترک نکرده باشیم.
برنامه این سفر عصر روز جمعه به پایان رسید و دوستان در ساعت 18:30 در ترمینال مریوان از آقای سفرنگ و دو راننده محترم و صبور محلی، آقا فخرالدین و آقا فرهاد تشکر و خداحافظی نمودند و با کوله‌باری از خاطره و تجربه رهسپار تهران شدند.

گروه

لیست پرندگان مشاهده شده در سفر به کردستان:

نام انگلیسی	نام فارسی	ردیف
Little Grebe	کشیم کوچک	1
Great Crested Grebe	کشیم بزرگ	2
Grey Heron	حواصیل خاکستری	3
Western Cattle Egret	گاوچرانک معمولی	4
Squacco Heron	حواصیل زرد	5
Night Heron	حواصیل شب	6
White Stork	لک لک سفید	7
Garganey	خوتکا ابروسفید	8
Mallard	اردک سرسبز	9
Ferrunginous Duck	اردک بلوطی	10
Red-crested Pochard	اردک تاجدار	11
Bearded Vulture	هما	12
Eurasian Griffon Vulture	کرکس معمولی	13
Western Marsh Harrier	سنقر تالابی	14
Common Buzzard	سارگپه معمولی	15
Common Kestrel	دلیجه معمولی	16
Common Moorhen	چنگر نوک سرخ	17
Eurasian Coot	چنگر معمولی	18
Black-winged Stilt	چوب پا	19
Northern Lapwing	خروس کولی معمولی	20
Spur-winged Lapwing	خروس کولی سینه سیاه	21
Ruff	تلیله شکیل	22
Common Tern	پرستو دریایی معمولی	23
Whiskered Tern	پرستو دریایی تیره	24
White-winged Black Tern	پرستو دریایی بال سفید	25
Rock Dove	کبوتر چاهی	26
Common Wood Pigeon	کبوتر جنگلی	27
Laughing Dove	قمری خانگی	28
European Turtle Dove	قمری معمولی	29
Common Swift	بادخورک معمولی	30
European Bee-eater	زنبورخوار معمولی	31
European Roller	سبز قبا	32
Eurasian Hoopoe	هدهد	33
Sand Martin	چلچله رودخانه ای	34
Common House Martin	چلچله دمگاه سفید	35
Barn Swallow	پرستو معمولی	36
Red-rumped Swallow	چلچله دمگاه حنایی	37
Yellow Wagtail	دم جنبانک شکم زرد	38
White-throated Robin	سینه سرخ ایرانی	39
Common Redstart	دم سرخ معمولی	40
Rufous-tailed Scrub Robin	دم چتری	41
Kurdish Wheatear	چک چک کردی	42
Blue Rock Thrush	طرقه کبود	43
Eurasian Blackbird	توکای سیاه	44
Cetti's Warbler	سسک دم پهن	45
Savi's Warbler	سسک خوش صدا	46
Eurasian reed Wrblr	سسک نیزار معمولی	47
Great reed Warbler	سسک نیزار بزرگ	48
Plain Leaf Warbler	سسک بیدی کوچک	49
Long-taild Tit	چرخ ریسک دم دراز	50
Great Tit	چرخ ریسک بزرگ	51
Blue Tit	چرخ ریسک سرآبی	52
Eurasian Nuthatch	کمرکولی جنگلی	53
Western Rock Nuthatch	کمرکولی کوچک	54
Cinereous Bunting	زردپره رخ زرد	55
Black-headed Bunting	زردپره سرسیاه	56
Grey-necked Bunting	زردپره سرخاکستری	57
Red-fronted Serin	سهره پیشانی سرخ	58
Common Chaffinch	سهره جنگلی	59
European Greenfinch	سهره سبز	60
House Sparrow	گنجشک خانگی	61
Yellow-throated Sparrow	گنجشک گلوزرد	62
Rock Sparrow	گنجشک کوهی	63
European Starling	سار معمولی	64
Europan Golden Oriole	پری شاهرخ	65
Eurasian Magpie	کلاغ زاغی	66
Alpine Chough	زاغ نوک زرد	67
Hooded Crow	کلاغ ابلق	68

راهنما: محمد سفرنگ
هم‌‎‌سفران:
• دینا مرشدی
• مهرداد چایچی
• مریم رهی
• نادیا عمومی
• امیرحسین یحیوی
• نیلوفر رئیسی
• سحر فراستی
• حسین مهدی خواه
• پریسا شوکتی

تاریخ ارسال: 1402/03/20

نظرات شما:

ارسال نظر

مطالب مرتبط:

پرنده

کردستان

هما

گزارش